O Parlamento Vasco elixe Imanol Pradales, do PNV, como novo lehendakari en substitución de Iñigo Urkullu

Imanol Pradales, candidato do Partido Nacionalista Vasco (PNV) nas eleccións territoriais do 21 de abril, converteuse a quinta feira no novo lehendakari en substitución do seu correlixionario Iñigo Urkullu co apoio de 39 deputadas e deputados, un por riba da maioría absoluta, no Parlamento Vasco, ao sumarse aos 27 asentos jeltzales os 12 do Partido Socialista de Euskadi (PSE-PSOE) após a sinatura dun acordo de coalición. Pola súa parte, o candidato de EH Bildu, Pello Otxandiano, fíxose con 27 apoios, os do seu grupo parlamentario, mentres que Partido Popular (PP), Sumar e Vox abstivéronse (non había opción de votar en contra). Desta maneira, o PNV consolida o seu dominio na política vasca, pois desde a fin da ditadura franquista é o quinto militante da formación que se fai co liderado do territorio, un cargo que só cedeu entre 2009 e 2012 a Patxi López, do PSE, que alcanzou a Lehendakaritza co apoio do PP. Amais, este será o sétimo período no que compartirá Executivo coa forza estatal, que sempre foi o socio minoritario. Na súa intervención para debullar o seu programa de Goberno, Pradales subliñou que pretende desenvolver un “novo benestar, unha Euskadi global e unha Euskadi humanista” que continúe a ser “exemplo de estabilidade política, institucional, económica e social”, concentrándose en dúas das tres preocupacións principais da poboación de Euskadi segundo o Sociómetro Vasco –unha ferramenta demoscópica pública– a sanidade e a vivenda, amais do emprego. No primeiro campo fixo público un plan de investimentos de 1.000 millóns de euros até 2030 co fin de ampliar e modernizar ambulatorios e hospitais, facendo énfase en que se convocarán todas as prazas públicas de emprego necesarias para garantir a “suficiencia dos cadros de persoal” da sanidade, mais matizando que aposta por engadir 2.000 novas prazas estruturais. Arredor do segundo aspecto, detallou que elevarán até 30.000 euros o límite de ingresos anuais individuais para acceder aos programas Emantzipa, un pago mensual de 300 euros para alugueiros, hipoteca ou préstamos para unha vivenda para a mocidade, e Gaztelagun, as axudas ao alugueiro para persoas novas. PNV e PSOE ratifican que repetirán coalición de Goberno en Euskadi logo de manter a maioría absoluta En paralelo, anunciou que lanzarán unha liña de avais para a compra de vivenda e outra liña para axudar a pagar as fianzas do alugueiro das persoas en situación de vulnerabilidade, así como que impulsarán a construción de 7.000 vivendas de alugueiro social e accesíbel. Outro dos aspectos nos que fixo fincapé foi nas axudas á natalidade, de 200 euros mensuais por crianza, que se estenderán paulatinamente desde os tres anos actuais até os sete; á vez, nas familias monoparentais ou numerosas durarán unha década. Ademais, ratificou que se creará un fondo soberano vasco dedicado á industria e un fondo de investimentos para infraestruturas co que aspiran a atraer fondos privados. Insistindo en que buscará acordos coa oposición e defendendo unha política con “sensibilidade emocional”, asegurou que tratará de lograr un acordo de país para un novo modelo de coidados contando coas iniciativas sociais, tras a folga feminista do pasado ano en Euskal Herria, que exixía o comezo de negociacións para un sistema público comunitario de coidados. "Un proxecto de país compartido" Na súa quenda, Pello Otxandiano alertou, en alusión á situación do país, que “a botella está a perder auga” no contexto global da “creba da globalización neoliberal”, destacando que, a pesar da composición do novo Goberno, hai “dúas maiorías” que endexamais foran “tan claras”, a do 73% do lexislativo (EH Bildu e PNV) que “defende que Euskal Herria é unha nación e que lle corresponde o dereito a decidir”, e outra progresista, que une os abertzales co PSE e Sumar, concentrando 40 escanos. Por isto, instou a deixar de “atrasar e desdebuxar as aspiracións nacionais” vascas e “renunciar ás capacidades que temos para construír unha sociedade máis igualitaria”, facendo fincapé en que “a soberanía é o medio para crear sociedades con máis cohesión, mais igualitarias e máis autosuficientes”. No tocante ao novo Goberno, tendeulle a man para desenvolver “un proxecto de país compartido” por medio de seis puntos de encontro: A soberanía estratéxica, o cambio nas estruturas de benestar, reducir a pegada ecolóxica, renovar o sistema educativo, reforzar a identidade comunitaria e un modelo propio de seguridade. O PNV e Bildu pugnan pola vitoria nuns comicios nos que o nacionalismo será hexemónico O candidato abertzale tamén criticou PNV e PSE posto que é necesario que os grupos parlamentarios teñan “con antelación dabondo” o programa de Goberno sobre o que se ten que debater, remarcou. De feito, non foi até a cuarta feira que as dúas formacións asinaron o acordo para o programa de Executivo de coalición, que se fixo público a quinta feira e que pivota arredor de eixos como un modelo de benestar con “sostibilidade económica” ou impulsar o crecemento por medio da colaboración público-privada, fomentando a reindustrialización. Asemade, contempla unha transformación enerxética do país que evite “pór en risco o noso futuro” co incremento dos efectos do cambio climático, promover a convivencia, a memoria e os dereitos humanos e un aumento do autogoberno, co cumprimento íntegro do Estatuto e a elaboración dun novo “no ámbito da súa competencia e da legalidade vixente”. O pasado ano o PSOE xa se comprometera cos dous últimos apartados no pacto que permitiu Pedro Sánchez (PSOE) obter o apoio jeltzale á súa investidura. O principal reto desta lexislatura, desenvolver un novo Estatuto vasco Na rúbrica do pacto de coalición tanto PNV como PSE coincidiron en que o entendemento respecta as “posicións históricas” do outro no que atinxe ao autogoberno. Aínda que no acordo de investidura de Pedro Sánchez como presidente español fíxase que o deseño dun novo Estatuto debe rematar a finais de 2025 como máximo, o presidente jeltzale, Andoni Ortuzar, indicara que, con vontade política, podería ser aprobado “bastante antes”. O certo é que o actual texto estatutario recolle que a proposta pode ser aprobada polo Parlamento Vasco por unha maioría absoluta das e dos lexisladores, despois do que terá que ser aprobado polo Congreso e o Senado españois, após o que será sometido a referendo. Na súa investidura, Imanol Pradales reclamou “valentía” para acordar o novo Estatuto, e Pello Otxandiano aseverou que debería “despegar no primeiro ano de lexislatura” e incluír o dereito a decidir do pobo vasco. Nesa liña, considerou clave dar o paso perante o “incumprimento” do xa “insuficiente contido estatutario” do documento aprobado en 1979, cuxas competencias foron “deformadas” a través da “acción do Estado” e do “lexislativo español e o seu brazo xurídico do Tribunal Constitucional”. O avance do autogoberno e do recoñecemento nacional foron puntos clave dos acordos do PSOE coas forzas nacionalistas, que permiten a Sánchez manterse na Presidencia española, polo que o novo Estatuto vasco será unha das principais probas para o seu Executivo neste mandato. Con todo, tamén terá que facerse co aval da Xustiza española, que xa mutilou o Estatuto aprobado polo pobo catalán en 2006.