20 anos sen 'Borobó', mestre de xornalistas

Unha vida dedicada ao xornalismo desde o compromiso coa Galiza. Un referente inescusábel para a cultura galega e para todos aqueles que cren nun país con identidade e personalidade de seu. O vindeiro 28 de agosto fará 20 anos do falecemento, aos 87 anos de idade, de Raimundo García "Borobó", un mestre de xornalistas que conservaba na súa cabeza a memoria do mellor que deu o país e que se enfrontou con todos os impedimentos da ditadura sen perder un chisco do seu compromiso -republicano e socialista- e, o que aínda ten máis mérito, sen perder o humor. Raimundo García naceu en Pontecesures (comarca de Caldas) en 1916, onde estudaría até o Bacharelato, para despois cursar Filosofía e Letras en Santiago. En 1936, o golpe de Estado sorprendeuno en Santander, onde asistía á Universidade Internacional de Verán. Foi trasladado a Madrid, onde participou na defensa da cidade en unidades de artillería e de transporte e foi aquí onde comezou a traballar no xornalismo, colaborando con Estímulo, voceiro das unidades artilleiras en que participou. Xa entón comezou a asinar co pseudónimo co que se faría famoso: "Borobó". Aínda que nos seus tempos de estudante se integrara en Vanguardia de Izquierda Republicana, un partido de modestas dimensións creado en Compostela, afiliouse á UXT desde o comezo do conflito, e ao PSOE cando este estaba finalizando. Esa filiación durou toda a súa vida, aínda que sempre defendeu a necesidade de que o nacionalismo e o socialismo galego converxesen, insistindo na tradición galeguista do seu partido. Conta Perfecto Conde que "Borobó" fora comisario político no batallón de Enrique Liste, e algo diso debeu haber porque ao finalizar a guerra é sometido a Consello de Guerra. Ao parecer, a intervención dun xuíz de Padrón logrou que o caso se sobresese, pero unha denuncia posterior lévao a un calvario de campos de concentración, cárceres e, posteriormente, a cumprir o servizo militar en Marrocos. Ao rematar, incorporouse á resistencia clandestina do seu partido, exercendo de enlace entre os socialistas galegos e a dirección do PSOE en Madrid. É nesta época cando comeza a colaborar habitualmente con publicacións como Finisterre, La Estafeta Literaria, El Español ou Madrid, aínda que é en 1946 cando a súa actividade comeza a ter un impacto real na vida cultural galega, ao comezar a dirixir o xornal do grupo Correo La Noche, no que abriu as páxinas de opinión a figuras que até entón non tiñan acceso á prensa: Otero Pedraio, Ramón Piñeiro, Cunqueiro, Fernández del Riego, García-Sabell, Alonso Montero, Xosé Manuel Beiras, Uxío Novoneira, García Bodaño ou Méndez Ferrín, entre outros moitos. Algúns dos que participaron no seu célebre suplemento literario serían máis tarde coñecidos, precisamente, como a xeración de La Noche. Un poema esquecido de Celso Emilio Ferreiro en homenaxe a Manuel Antonio Anacos "Borobó" tamén era correspondente naquela época de ABC e de Informaciones, mais foi nos xornais composteláns onde se labrou un nome coa súa serie de Anacos, pequenas crónicas escritas cun estilo particular que axiña se atoparon co beneplácito do público. En 1960, un cambio no accionariado do grupo Correo leva a un cambio de dirección -La Noche desaparecería pouco despois-, a problemas legais e mesmo a que saia a luz o pasado vermello de Borobó. A lea resólvese co seu regreso a Madrid, onde traballou no diario económico 3E, en Arriba e na axencia EFE, na que se xubilaría en 1978. Mais a súa relación coa Galiza mantívose viva: en 1969 creou a revista Chan, a través da cal mantería o vínculo coa vida cultural do país e, posteriormente, colaborou até a súa morte con medios como Galicia Hoxe e, moi especialmente, con A Nosa Terra. Um Carvalho de muitas pólas Memoria prodixiosa Borobó non só foi un exemplo de enteireza moral, nun tempo en que se arriscaba a vida sendo fiel aos principios de cada un, e un dos grandes do xornalismo do século XX. Tamén foi unha persoa brillante e bondadosa que conseguiu o que poucas veces se logra: o respecto e mesmo o cariño de achegados e rivais. A súa bondade levábao a non falar mal nunca de ninguén e a atopar desculpas para case todas as falcatruadas cometidas ao seu redor. Ademais de gran xornalista e gran persoa, posuía unha memoria prodixiosa que o convertía nun enciclopédico compendio dos máis variados saberes. E unha inmensa retranca: este cronista aínda o lembra, unha noite, en Madrid, explicando con todo luxo de detalles os tres encontros de Vicente Risco co demo, entre a interesadísima atención dos interlocutores galegos e a perplexidade dos capitalinos. ‘O emigrante’, 50 anos de banda deseñada galega