Matar o amor

Situamos o libro sempre na parte superior dereita da toalla. Houbo unhas semanas nas que as portadas casualmente eran azuis, o mesmo azul que o da toalla de rizo portugués que alguén me agasallou. Ao parecer, fora mercada ao peso e quen o fixo non reparou en gastos. Isto condiciona, sen dúbida, o libro que escollemos para ir ata a praia. O título ten que ser lixeiro e cativador. Hanos de manter nun lugar tan idílico como no que estamos e, ao tempo, transportarnos máis aló dos gritos esaxerados de quen entende que a praia é de todas e todos pero, por algunha estraña razón que non acado a entender, deles un pouco máis. Ademais, debe facer agradable o paso das horas, esas nas que os que se poñen ao carón –moito máis do que se pon calquera membro da familia de cadaquén á hora do xantar– deciden falar de política. Nunca me cadra con alguén que defende a postura propia dos que pensamos que os dereitos humanos son inalienables, que a tenrura é a base dunha sociedade sa ou que as algas non son lixo. Marcador de tendencias O libro na praia –realmente en calquera espazo público– é unha especie de carta de presentación. Vostede é un lector en lingua galega, vostede unha gran seguidora da novela negra contemporánea, vostede de ensaio e eu do que vaia cadrando sempre que sexa lixeiro e cativador. Mención especial, coidado e cariño merecen aqueles que levan o libro para abrir polo medio e medio e poñelo sobre o rostro mentres dormen. Só pode haber unha persoa sumamente interesante baixo os lombos desa obra. Como negar o atractivo de quen podendo poñer unha gorra pon un libro? Ademais é un marcador de tendencias. Un paseo atento pola beira do mar permítenos saber cales son os imprescindibles da tempada. O ano pasado, por poñer un exemplo, constatamos que a banda deseñada estaba a vivir unha época estival estupenda. Non era difícil atopar quen lera un cómic ou un manga e, incluso, escoitar conversas sobre este xénero grazas ás cales queda claro que, no Brasil, len histórias em quadrinhos. Unha nena curiosa Unha nena pasa amodo ao noso carón. Aínda é pequecha e le en voz alta o título do libro que pousei ao chegar. Máis que de corrido, case soletrea. Cando se decata de que a estamos a escoitar, avergóñase e marcha ás presas. A foto da capa non era especialmente vistosa para alguén da súa idade, non obstante, nalgo reparou que a fixo recuar e permanecer canda a nós o tempo preciso para a descuberta. Unha nena curiosa non sei se acabará por ser unha adulta feliz pero, canto menos, ha de coñecer marabillas que doutro xeito lle serían negadas. A súa visita non se reduciu á daquela tarde. Cada certo tempo, pasaba por alí, coma quen non quería a cousa para observar a obra que descansaba sobre a parte superior dereita da toalla de rizo portugués. Xa non proxectaba a súa voz. Entendemos, pois, que "lía para dentro" porque movía os beizos e pechaba os ollos unha migalla, como para centrar as letras. Algunha vez, ollei os seus pasos para dar con ela máis tarde e así satisfacer a curiosidade de quen quería saber se tamén era lectora, se levaba libros ou se calibraba o peso para chegar ata alí comodamente. Onde non chegas ti, chego eu A cultura debe ser accesible, debe estar onde esteamos as persoas, poñérnola diante, metérnola polo ollos Hai xa uns anos puxérase en marcha en varios areais do país un proxecto chamado Bibliopraias. Este tiña por obxectivo, basicamente, achegar libros e prensa escrita ata as praias e contribuír así á dinamización e reforzo do hábito lector a través do desfrute. Do pracer de ler. É máis, o pracer de saber que se preocupan de poñer preto de nós un libro. Iso é. Preocúpanse de nós. Do noso ocio. Do descanso. A cultura debe ser accesible. Debe estar onde esteamos as persoas, poñérnola diante, metérnola polo ollos. Nese senso, a concepción do proxecto parecía brillante. Ademais dábanse as circunstancias óptimas: tempo libre, descanso e, por que non, aburrimento. Apagar esa sede cun libro. Optimizar recursos. Tender pontes de coñecemento: a onde non chegas ti, chego eu. Ademais, había algo de místico no acto de acudir ao acubillo das palabras escritas gardadas naquela casetiña nuns casos, furgoneta adaptada noutros. Si, con todas as distancias, pensar en Lorca e na súa compañía, pensar na Barraca. Mentres noutros lugares a idea colleu pulo e continuou co paso dos anos. No noso país durou pouco. Obviamente. As boas ideas son, para algúns, coma o amor. Se non queremos que morran é mellor que o matemos. Así, supostamente, escollemos nós as circunstancias da derrota.