A arte que conecta creadoras da Galiza e de Portugal

"Cravos ao peito que rezuma luz, a noite vívida, unha escolma onde o preto se volve branco. É así. Sentimentos, mente, subconsciente. Luz, pasmación, marabilla. É a nova arte galego-portuguesa, o neotenebrismo. Porque é das tebras, do negro negrísimo de onde xorde o sublime". Así se describe a exposición que acolle o Pazo de San Marcos (sede da Deputación Provincial de Lugo) até o 22 de xuño de 2023, baixo o título de Cravos coma toxos. O neotenebrismo galego-portugués. Sergio Marey (Lugo, 1997), comisariado da exposición, explica a Nós Diario de onde xorde este concepto de "neotenebrismo galego-portugués". "Traballando con artistas novas da Galiza e de Portugal atopaba moitas similitudes co que estaba a facerse tanto aquí como alí", explica. Desta reflexión nace a práctica curatorial que dá lugar a Cravos coma toxos: "ver que algo estaba a acontecer nos dous sitios, que tiña moitas semellanzas e que non se estaba nomeando, máis ben estaba a pasar desapercibido", engade Marey. Ademais, "todas as temáticas tratadas nas obras foron ocultadas dalgunha maneira". Marey exemplifica este feito cunha das obras: "unha rapaza trata unhas estruturas que usan os mariñeiros na costa de Ferrol, que agora mesmo están ocultadas pola maleza e que, en definitiva, non están postas en valor". "Ela busca darlles esa luz, iluminalas, para valorizalas, para que a xente fale delas, as coide e formen parte do noso patrimonio", explica. Unha mostra colectiva que reúne obras de artistas da Galiza e Portugal. As artistas portuguesas Andy James, Carlota Caçador e Hugo Sousa, e as galegas Antía Caldeiro, Fernando Voyeur, Hermes, Noemí Nuñez, Noemi Parguelas e Nuria López foron as escollidas por Marey para representar a expresión desta corrente pictórica que conecta, máis unha vez, a Galiza e Portugal, "terras asoballadas, de xentes sufridoras". Nas súas obras está presente, por exemplo, "o feito de que os Gobernos galego e portugués moitas veces buscaron distanciar Galiza e Portugal por motivos políticos", aclara Marey. Así, a través da obra destas nove artistas descubrimos o que conecta ambos os dous países. Navegando entre as súas creacións poderemos atoparnos con tradición e cultura, con pasado, presente e futuro. "Verémonos as caras coa sociedade, a galega e a portuguesa, coa súa interrelación, así como coa maneira que estas teñen de habitar os seus espazos e as súas realidades", explica o comisariado lucense en conversa con este medio. Así, o fío que conecta as obras desta mostra é o traballo "en base ás culturas galega e portuguesa, ás tradicións e a todo o que engloban. Xa sexa desde o ámbito social ou das linguas". Os cadros que ocupan o Pazo de San Marcos reflicten unha diversidade de técnicas: do téxtil á foto, pasando pola pintura, a instalación, a publicación e incluso a cerámica. "Esta exposición quere amosar o que está a pasar no oeste da península Ibérica, e o que leva pasando toda a vida. Rexuntar dous pobos a través da arte e a cultura, mostrar o que sempre os uniu". 'Motel Valkirias' enlaza a produción audiovisual galega e a portuguesa Neotenebrismo Na historiografía da arte, o tenebrismo é un estilo pictórico correspondente á fase inicial do barroco, a comezos do século XVII. Caracterizado polo "violento" contraste de luces e sombras mediante unha forzada iluminación, que recibe habitualmente o nome de "luz de soto" ou "luz de bodega". Porén, a luz do neotenebrismo galego-portugués é máis "figurativa", non é unha "luz real pintada", como nos inicios do barroco. A luz destas obras ilumina aspectos que estaban "máis perdidos, desaparecidos, na historia e na cultura" da Galiza e de Portugal. As obras do neotenebrismo son tamén, en xeral, máis coloridas que as barrocas. "Desprenden moita luz. As fotos son moi brillantes e as cores das pinturas son bastante alegres a pesar dos temas que tratan", explica Marey. "Hai incluso unha obra audiovisual que é bastante negra pero ten como un foco de luz moi potente", engade o artista, encargado de seleccionar as obras. Existe, polo tanto, en Cravos coma toxos. Neotenebrismo galego-portugués, ao igual que no tenebrismo barroco, un xogo continuo do claro e do escuro, pero, desta vez, desde un punto de vista máis abstraído: o de iluminar aqueles aspectos culturais e patrimoniais de ambos os lados do Miño que fican, aínda a día de hoxe, ocultos aos ollos da poboación galega e da poboación portuguesa. Convergências Portugal-Galiza en Braga, Compostela e Ponteareas 'Descentralizar' a arte desde o rural Baixo encargo da Deputación de Lugo, e após decatarse de que existen similitudes entre a arte que se fai na Galiza e a de Portugal, o artista lucense Sergio Marey, nado en 1997, compilou un conxunto de obras elaboradas por nove artistas de ambos os lados do río Miño. Este artista multidisciplinar traballa pola "descentralización da arte, a visibilización de novas artistas e a colectividade", sen perder nunca a óptica rural que o caracteriza. O fotógrafo Joan Alvado revela a cultura de ritos das serras transfronteirizas