O combate de Monte Alto (IV)

Funme cara a porta e aínda accedín hasta ao corredor, pero estábannos esperando. Había un garda civil introducido na guerrilla. Si, a agrupación da Coruña tiña un delator. Sabíamos que a garda a facía o exército pero non sabiamos que estaba dentro esperaba a Garda Civil. Ao ver aquilo tirei coa bandexa e saín para fóra. Empezaron a tiros. A min non me mataron porque ía vestido de soldado. Houbo moitos disparos, e grazas aos camaradas de Betanzos, que andaban por alí pendentes de nós e nos axudaron na retirada, que a metade non coñecíamos A Coruña. Eu só fora no tren á casa dun traballador da fábrica de armas, porque a munición que saía con fallos pasaba para a guerrilla... Tiñamos un plano da prisión. O plan era entrar, ir directamente á celas que estaban no primeiro pavillón, e sacalos. Xeralmente había catro soldados de garda, un sarxento e un tenente no posto, pero ese día estaba a Garda Civil. O plan era desconectar os teléfonos, matar aos que estaban nas garitas, coller prisioneiros os da garda e obrigalos a abrir as celas dos condenados. Pero a Garda Civil estaba dentro. Cando saímos xa non estaba o barco. Detiveran ao patrón. No grupo da Coruña había un comandante da Garda Civil. Pancho botoulle a man ao tipo e ao agarrarlle a solapa notou que ruxían papeis dentro. Tiña as credenciais de comandante da Garda Civil. Fusilárono en Ordes. Nós escapamos como puidemos, grazas aos de Betanzos, que nos foron retirando cara as aforas da cidade. Vímonos negros porque tivemos que saír a pé, pola Coruña adiante a tiros. Eles concentráranse entre a Torre de Hércules e a prisión. Escapamos todos... Tiñamos moi adestrada as retiradas. Un grupo disparaba, cubrindo ao que recuaba, logo este disparaba cubrindo o repregue do outro e así por toda a rúa, ata chegar aos taxis. Requisámolos e saímos da cidade. Logo collemos o monte para Ourense. A noite era a nosa compañeira. Non tiñan forma de perseguirnos. Montaron postos en todos os ríos pero nós cruzabamos por onde non había pontes. O malo é que deixamos alí a Gayoso e a Seoane, fracasamos. Chegamos ao bar Porta do Sol. Eu pregunteille se Gayoso e Seoane chegaron a saber que tentaran liberalos. ...iso é o que máis dano me fai. Pepe escribiulle á muller a última carta na que di que tentan torturalos disparando no patio durante unha hora, para facerlles crer que había un ataque noso para liberalos e el pensa que lles menten, que non é verdade. Pero eramos nós, gustaríame que soubesen que eramos nós, creo que sufrirían menos... Vivíase con moita tristeza e moita inquietude a morte dun compañeiro. Non era un compañeiro, era un irmán, alguén a quen lle debías a vida e el a ti. Estabamos tan ligados uns aos outros que aínda se te sentías mal nun grupo tiñas a liberdade de pedir o traslado para outro. Con quen andabas, ías voluntariamente. Eras guerrilleiro pero se non estabas a gusto tiñas a opción de pasar dun grupo a outro. Sempre que había reunión era o primeiro que se cuestionaba. Dábanche un caderno e escribías nel as túas cousas, as inquietudes, as queixas, se as tiñas... E logo iso analizábao a dirección. Eu nunca escribín nada porque sempre me sentín protexido por todos. Os asturianos chamábanme o guaje e os galegos, chavalín, porque con 16 anos eu era o máis novo. Non me arrepinto de pertencer á guerrilla, fun para ela coa miña nai e meu irmán. Se me arrepinto de algo é de non disparar máis. Estabamos convencidos de que faciamos un labor político en beneficio da xente, das liberdades e da democracia. As guerrillas fíxoas Franco. Non deu opción. Ou escapabas ao monte ou ías ao paredón. Así nacen as guerrillas. Ao principio non se lles chamou guerrilleiros; eran escapados. Despois viñemos os que non eramos escapados, que xa fomos un pouco politizados. Nos escapados estaban os anarquistas, socialistas, os da UGT, a CNT… A nosa era unha zona de minas e de ferrocarril. Estaban coa liña de Ourense a Zamora. Xente politizada, con conciencia de traballadores. Fixeron folgas. Tiñan pólvora e dinamita escondida. Había moito asturiano porque Asturias caeu pronto. Quedaron illados da fronte e viñéronse aos montes de Galicia. A nosa base estaba na Edreira, nunha pradería rodeada de montes. Nunca diciamos o nome por se alguén nos escoitaba. Diciámoslle o Balneario. O 18 de outubro de 1948, na Xefatura de Sanidade Militar, celebrouse o Consello de Guerra Sumarísimo contra os once detidos. Os cargos: bandoleirismo, organización clandestina, inxurias contra Franco... Fiscais, avogados e xuíces mantiveron o mesmo criterio. [ Continúa mañá ]