Os deseños de Rei Zentolo seguen 'molando' vinte anos despois

Aimaxe warholiana de Rosalía de Castro creada por Rei Zentolo é hoxe case máis famosa que calquera dos retratos orixinais que se conservan da autora. Se cadra, porque o estudo de deseño foi quen de captar unha pulsión xeracional que adoptaba a retranca como sinal de identidade, e que non considera incompatíbel a seriedade dos temas cos que debemos lidar cada día co sentido do humor á hora de abordalos. "De todo o noso catálogo, esa é a imaxe que se transformou nunha icona verdadeiramente popular. Moitísima xente acóllea como propia sen sequera saber quen a deseñou. E iso para nós é unha enorme satisfacción", declara Pablo Rodríguez, director artístico de Rei Zentolo e único fundador que continúa na empresa, en conversa con Nós Diario. Ese éxito da imaxe rosaliana é talvez o maior, mais non o único dos moitos que a célebre marca foi acumulando ao longo de dúas décadas. Vinte anos que agora se compilan no libro que vén de editar Galaxia baixo o título Antes molabamos máis. "Non se trata tanto dunha biografía ao uso como dunha compilación dos traballos realizados ao longo destes vinte anos", explica. "E fíxate que aí están practicamente todos os deseños das máis de mil camisetas que creamos neste tempo". Un libro celebra os vinte anos da marca Rei Zentolo "As mensaxes en galego non interesan" No inicio, Rei Zentolo estaba formado por uns estudantes de Belas Artes que tiveron a idea de deseñar camisetas para financiar un espazo de traballo. Cuns deseños que aglutinaban retranca, cultura popular e identidade galega -entre eles o que mesturaba o grupo Red Hot Chili Peppers cos pementos de Padrón- empezaron a percorrer feiras e festivais cun posto ambulante no que tiveron que superar con afouteza xuvenil os primeiros fracasos, até que o boca a boca comezou a converter as súas imaxes en obxectos do desexo de toda unha xeración. "Ao principio non vendiamos nada. Pero eramos mozos, uns pipiolos acabados de saír da facultade, e mantiñámonos con outros traballos para ir aos festivais nas fins de semana", lembra Rodríguez divertido. "Pero comezamos a vender nese ámbito á xente que era da nosa idade e que tiña os mesmos referentes e as mesmas preocupacións ca nós, e empezamos a medrar". O galego non era un vehículo que naquela altura utilizasen as marcas de deseño nin as axencias de mercadotecnia. "En realidade", apunta Rodríguez, "non é só que non se empregase a lingua, senón que nin sequera se empregaban referentes galegos para facer márketing. En Santiago, por exemplo, ofrecémoslles as nosas camisetas a corenta tendas. Trinta e nove dixeron que non, que as mensaxes en galego non interesaban. E o que dixo que si era un arxentino: toma retranca! Na actualidade, coller un tópico galego e utilizalo de forma irónica é xa case outro tópico, pero supoño que dalgunha maneira fomos axentes dese cambio, e iso tamén nos fai estar orgullosos do traballo". O deseño da Galiza, protagonista no Porto Da venda ambulante á imaxe corporativa Rei Zentolo é hoxe unha marca cunha enorme reputación, cun grupo de investidores detrás, con varias tendas e que colabora con empresas de prestixio, na Galiza e fóra dela. O cambio desde aqueles tempos da venda ambulante ten que ter consecuencias na creatividade. "Si e non. En realidade, cambiou todo menos o espírito fundacional, e por iso o libro se titula así: Antes molabamos máis. Isto sempre foi de molar, de propoñer perspectivas divertidas e de realizar cousas coas que a xente poida desfrutar. De feito, cando vemos que a xente bota a rir cun novo deseño é cando sabemos que vai funcionar". Os grandes cambios, relata, viñeron nos primeiros cinco anos, na conversión de vendedores ambulantes a empresa solvente. "A partir de aí, a nosa historia xa é como a de calquera outra empresa: tivemos altos e baixos, pasamos por crises tan duras como a de 2008, reconfiguramos esquemas, houbo rupturas persoais... Vinte anos son toda unha vida!". O espírito retranqueiro de Rei Zentolo tamén deu unha reviravolta: se hai vinte anos ían ao Festival de Ortigueira en tenda de campaña para pasar quince horas ao día tentando vender algo, agora seguen indo pero como responsábeis da imaxe corporativa do festival. "Hai moitas colaboracións como esta de Ortigueira que son as que agora mesmo nos animan a seguir facendo cousas. Somos moi conscientes de que, tal e como están as cousas, facer plans a medio ou longo prazo ten os seus riscos, mais si que, como comentabamos antes, persiste esa vontade inicial de seguir creando para desfrute da xente. Torné, creador da bandeira de Nunca Máis: "A tipografía e as maiúsculas simbolizan un berro rotundo" O efecto Prestige O libro de Galaxia permite percorrer o traxecto creativo da marca, mais para os responsábeis dunhas imaxes que xa pertencen ao acervo sentimental de varias xeracións de galegos, ten ademais outro significado. "No mundo da empresa utilízase moito a imaxe da árbore¨, razoa Rodríguez. "Ti estás sempre debaixo da árbore, regando, podando, fertilizando... e non te decatas do seu desenvolvemento. Tes que parar e tomar distancia para ver cal é o seu porte. E este libro obrigounos precisamente a iso, a tomar distancia e ver a árbore desde lonxe. E iso permitiunos tamén reconciliarnos co noso traballo e sentirnos orgullosos O certo é que todo o que rodea este libro está sendo moi positivo". Para despois do verán, Rei Zentolo promete atacar de novo coa promoción do libro e algúns eventos que axudarán a celebrar convenientemente o vixésimo aniversario, que xa foi lembrado durante o Festival de Cans (O Porriño), que tamén facía dúas décadas. E por aí fíltrase na conversa unha idea moi interesante. "Son moitas cousas as que fan vinte anos neste 2023 ou no ano próximo, non só o Festival de Cans e Rei Zentolo. Tamén está Dios Ke Te Crew, Curtocircuíto, Dakidarría... Habería que estudar se existe algún tipo de efecto Prestige, se aquela explosión de creatividade que se deu nas protestas que seguiron a catástrofe non deixaría unha pegada máis importante da que somos quen de ver agora. Pensar que esa árbore que é Rei Zentolo botou as raíces no chapapote do Prestige non deixa de ser unha imaxe moi atractiva", remata. A cultura popular como dispositivo de protesta Un resumo de vinte anos Ovolume que agora edita Galaxia resume, baixo o título Antes molabamos máis, a historia dos deseños da marca Rei Zentolo contada de primeira man, e recolle todo un catálogo de deseños realizados durante os primeiros 20 anos de vida da marca, con 20 camisetas comentadas por 20 personalidades da cultura galega que -nalgún momento e por casualidade- compartiron andaina con este proxecto popular, divertido e retranqueiro.