Inercia

Estes días estou moi preocupado coa inercia da situación cultural. Para ser claro empezarei por avanzar os distintos significados da palabra inercia, os seus sinónimos e antónimos, para entendérmonos ao completo. Inercia é esa propiedade dos corpos de manter o seu estado de movemento ou repouso, que só se vai ver alterado pola acción dunha forza externa, mais tamén en sentido figurado sería a resistencia á actividade ou ao cambio. Indo máis alá aínda, 'inercia' sería tamén sinónimo de apatía, preguiza, prostración, desleixo ou inacción, tendo o seu contrario en fervor, dilixencia e actividade. Partirei tamén da idea, xa sabida, de que os cartos investidos en cultura son sempre un boa investimento. Vexo inercia nese gregarismo que leva a meirande parte da poboación a non ler un libro, a non asistir a unha manifestación cultural de vangarda aferrándose como cravos ardentes, de xeito cego e insensíbel, quer ás celebracións luminosas do Nadal quer ao desbaratamento dos cartos públicos en concertos de estrelas (de)cadentes que se arrastran cal réptiles polos escenarios dos campos de fútbol. Vexo inercia tamén nos programadores culturais, que seguen o ronsel dos poucos cartos dispoñíbeis, na tribo dos profesores de secundaria repetindo ano tras ano as mesmas recomendacións de lectura, nos xornais servindo aos seus patróns, tamén cando se trata de cultura, senón eliminado directamente a sección dos seus medios por non interesante. Vexo inercia nos Gobernos que me afectan directamente (o municipal, o autonómico, o estatal) ou a maior distancia (as institucións europeas), pois conténtanse con innovar pouco e celebrar liturxias culturais recorrentes. Os Gobernos que me afectan máis directamente (léase o municipal ou o autonómico) decidiron anotarse ao concepto de cultura espectáculo, tan caro aos romanos como as versións populistas contemporáneas de panem et circensis, ese modelo que ten no entretemento de masas e no sistema asistencial caritativo (bonos culturais en troques de salarios dignos e de emprego xuvenil) os seus alicerces. Diversidade cultural Vexo inercia nesa tendencia xeneralizada a minimizar senón repudiar o papel dos intelectuais e os científicos na nosa sociedade. Non se pode admitir como lexítimo que se produza unha negación do valor da ciencia. As teorías negacionistas, quer do mudar do clima quer do valor da medicina preventiva, non poden ter lugar nin nas políticas dos Gobernos nin na dinámica da nosa sociedade. Vexo demasiadas inercias como para non sentir unha fonda preocupación pola negación sistemática da diversidade cultural e social e por esa tendencia, alimentada polos sectores máis conservadores en tratar de desprestixiar o valor da educación e da cultura, da diversidade e da liberdade de expresión. Isto está levando a amplos sectores culturais á autocensura (para contentar a quen reparte axudas dende unha posición patrimonial) ou ao abandono de propostas culturais vangardistas pola soidade e a ausencia de apoio institucional. Eu entendo que sufro tamén de ataques de inercia intelectual, que só coa intervención dunha forza externa (un libro revelador, unha conversa interesante, un filme abraiante...) acorda e modifica o rumbo errático ou a preguiza analítica. Só unha muda radical nas actitudes e nos modos de actuación dos respectivos Gobernos pode garantir un cambio de rumbo na cultura Revolución Para atacar de raíz estas inercias que levan ao empobrecemento gregario, quer dos axentes culturais (que teñen que vivir na súa meirande parte doutras fontes de financiamento, que non poden ser artistas a tempo completo) quer dos propios receptores desa cultura, é necesaria unha forza externa, que propicie unha revolución cultural. Entendo que o termo "Revolución cultural", por se asociar ao acontecido na China nos anos 60 e 70 do século pasado, ten mala fama. Mais, así e todo, ao meu parecer, só unha muda radical nas actitudes e nos modos de actuación dos respectivos Gobernos pode garantir un cambio de rumbo no que é unha catástrofe anunciada. Espero que esa reflexión comece e que poidamos enderezar entre todos o rumbo caótico que nega a diversidade, que iguala nos estándares máis baixos, que practica o inmobilismo e que leva a un empobrecemento continuado do nivel de instrución e educación da nosa sociedade. Non podemos continuar a considerar como paradigmas exclusivos da nosa actividade cultural as luces do Nadal, o Camiño de Santiago ou as verbenas populares. Hoxe non pasei alén dos síntomas e da necesidade de acción. Queda para outra análise cal sería a solución posíbel (ou no seu caso as posíbeis solucións) e se esta ou estas se poden levar adiante e baixo que parámetros.