Unha proposta utópica

Nas dúas entregas anteriores ("Inercia", 16/12/23, e "Sensacións", 16/1/24) presentei o meu diagnóstico do estado actual da cultura galega. Agora, ladaíñas aparte, tería que presentar algo en positivo, ideas de cambio e delimitación clara do que se considera cultura galega. O obxectivo –utópico nun país de inercias e silencios–, é que poida contribuír a abrir un debate previo á nosa extinción como pobo e como cultura diferenciada. Vou falar dende unha perspectiva non partidista. Vou falar de ideas, non de consignas. Abstéñanse da lectura, pois, aqueles que non son quen de ver alén das mensaxes que se poden deseñar nunha camisola. Partirei da premisa –utópica tamén– de que a cultura debería ser independente do poder político. A cultura, e máis en particular a creación artística, sexa cinema ou regueifas, teatro na rúa ou literatura potencial, fotografía de vangarda ou música tradicional, non precisan de control político senón de liberdade de acción e, por iso, as institucións culturais deberían, todas elas, estar desvinculadas do poder executivo, independentemente da cor dese executivo. Grupos de estudo Constatado o malestar na cultura propia, hai por diante inmenso traballo, pois semella que o que une os galegos son a gastronomía e o esoterismo. Mais non é así, as diferentes vagas de civilización foron deixando pouso, de xeito que se pode definir unha especie de palimpsesto de culturas que foron creando esta nosa identidade, agora en perigo de esfumino se continuamos a recoller de xeito acrítico todo o chegado dende a metrópole. Reparemos, recuperemos o que é recuperable como fonte de identidade. A partir de aí, desa argamasa que nos une como pobo, habería que trazar unha estratexia de desenvolvemento da cultura, identidade e patrimonio. A estratexia requiriría dunha visión científica. É dicir, sería definida en termos de I+D+I (Investigación + Desenvolvemento + Innovación). A non ser que o que se teña en mente sexa un achegamento exclusivamente económico, que quere ver oportunidade de negocio alí onde só debe existir oportunidade de desenvolvemento individual e colectivo. Propoño, a tal fin, que se constitúa un grupo de estudo, 1/3 representantes políticos escollidos polo Parlamento (que levaría a coordinación desta iniciativa), 1/3 axentes culturais (programadores, asociacións profesionais, representantes de asociacións culturais) e 1/3 persoas escollidas ao azar dunha lista de voluntarios ligados ao mundo da cultura, quer como suxeitos, quer como promotores económicos. O arquipélago cultural no que estamos instaurados, cunha pléiade de fundacións, academias, asociacións, observatorios e outras institucións redundantes, é sinónimo de atrancos máis que de sinerxías, de obstáculos mais que de avances. Nese contexto, repensar o Consello da Cultura Galega coma organismo de estudo e difusión da cultura galega, mais tamén como o coordinador de academias, institutos e fundacións de difusión cultural. Lingua e patrimonio A 'acción exterior', require diplomacia e ideas claras do noso lugar do mundo. Se non conseguimos ter imaxe de país no exterior, ficaremos como unha anomalía, como un pobo sen atributos e non recoñecíbel como comunidade diferenciada. Se non conseguimos ter imaxe de país no exterior, ficaremos como unha anomalía, como un pobo non recoñecíbel Revisar as políticas de Normalización Lingüística, para restituír o uso do galego como lingua vehicular normalizada e non como lingua de uso ritual e político. Introducir o portugués como lingua no bacharelato seguindo a Lei Paz Andrade. Así, nesa estratexia, estaría xustificado potenciar accións a prol da recuperación e defensa da lingua de noso, devolvéndolle os espazos que lle foran vedados ao galego en particular nos medios de comunicación (radio, televisión e prensa escrita). Precísase un pacto galego polo urbanismo e o patrimonio arquitectónico. Nese contexto, elaborar unha política consensuada sobre regras básicas referentes ás alturas máximas e tipoloxías de edificios dependendo das aglomeracións urbanas (non podemos vivir en vilas que semellen barrios dunha cidade). Revalorización do patrimonio histórico e posta en valor de cascos históricos e edificios singulares: muíños de auga, de mareas e de vento, arquitectura tradicional, incluíndo pontes, calzadas, pasos dos ríos, pesqueiras, pazos, mosteiros, castelos, etc.). Fican moitos temas sen abordar, seino, mais para iso propoño precisamente ese grupo de traballo, para non esquecer a ninguén. Se non están de acordo, todo ben. Propoñan prioridades, xunten vontades e ao traballo, que o país precisa dun consenso para avanzar, dun diálogo estruturado para non caer en radicalismos excluíntes.