A miña Gallaecia enfeitada cos maios

Na semana do libro, en abril, que cadrou coa celebración dos 50 anos do 25 de abril, fun convidada pola directora da Biblioteca de Caminha, a doutora Celina Lopes, a presentar un libro de João Pedro Mésseder. Un escritor ben coñecido, heterónimo (ou case) de José António Gomes, de Gaia, pois Mésseder que naceu no Porto ten biografía propia e case toda ela ten que ver coa literatura e a creación literaria. É un escritor polifacético cunha inmensa obra, desde que publicou en 1999 Versos con reversos, obra nomeada para o Honour List do IBBY. Moitos textos seus foron levados ao teatro ou foron musicados polo Bando dos Gambozinos, baixo a dirección de Suzana Ralha. Tamén escribiu contos para a RTP como A Fada das Multiplicações e Há Amigos e Amigos. E algunhas das súas obras foron seleccionadas para o Plano Nacional de Leitura, entre outras: Caraf, Coisas que Gostam de Coisas ou o Romance do 25 de Abril, musicado por Pedro Moura e presentado na moderna Biblioteca Almeida Garrett do Porto. Gallaecia e Galiza Algúns dos seus libros pódenos encontrar traducidos ao galego Abrasivas (en portugués e galego), Como un Golpe de Vento / Como Um Pé de Vento, en co-autoría con Gloria Sánchez, Paco Martín e Anabela Mimoso, O Tempo Voa ou Acuario. E el tamén se encargou de traducir para o portugués textos de escritores galegos. No Baixo Miño aínda se mantén viva a tradición de ir ver levantar o arco en Tabagón, adornado de xeito diferente cada ano Foi un pracer poder conversar con el na biblioteca de Caminha, para min unha casa moi acolledora, a onde fun acompañada doutras galegas, Manoli e Paz, xunto con Xosé Manuel Iglesias, que actuou como gaiteiro e tocou unha peza para abrir a presentación de Gallaecia, Um Pouco a Norte. Tamén participaron "estudantes" da Academia Sénior dirixidos pola profesora Maria Fernanda Neves, composta maiormente por mulleres, que leron un fermoso texto de Valter Hugo Mãe titulado "Bibliotecas". Gallaecia, Um pouco a Norte é unha máis das moitas obras que o autor ten. Xa foi publicada hai anos e contén unha serie de poemas breves que transparentan a visión que o escritor ten de Galiza, onde ten moitos amigos, e da nosa común literatura medieval. Como o tema de debate tiña a ver co título, a Gallaecia e a Galiza, resultou un acto moi participativo pois o público, a maioría das beiras do Miño, fixo unha chea de comentarios sobre o que significa para eles tanto a Gallaecia como a Galiza, como as senten e como as ven, como o senten e como o ven. Xa saben que cando se trata o tema da irmandade, sempre saen ideas interesantes, mais tamén muitos preconceitos, como é habitual nestas conversas entre veciñanza dunha marxe e doutra, pois temos referencias diferentes. Mais penso como Valter Hugo Mãe que as bibliotecas son da familia dos aeroportos porque son lugares de partida e de chegada. As persoas que chegaron á lectura deste libro, á partida saíron "mais espertas, até três centímetros mais altas, que é efeito de um orgulho saudável de estarem a fazer a coisa certa". Arcos de romaría Eu que son miñota, teño unha idea sobre a Gallaecia máis emotiva e vivencial ca ideolóxica ou histórica. Vivo o día a día nesta zona raiana que entesta co Miño azul, río que marcou os lindes da Gallaecia dos suevos durante un tempo ata que decidiron cruzalo e avanzaron cara ao norte, tal como explica Carlos Baliñas e que xa nada ten que ver coa da época romana. Eu imaxino a través de elementos concretos e non etéreos que pertenzo a unha Gallaecia nacida a partir da Idade Media. Un deses elementos concretos que forman parte do meu patrimonio cultural e dos que non se fala moito son os arcos de romaría, uns maios que se levantaban nas festas, na entrada do adro ou do terreiro, antes de estaren de moda as luces. No Baixo Miño aínda se mantén viva a tradición de ir ver levantar o arco en Tabagón, adornado de xeito diferente cada ano, con deseños ideados por alguén da parroquia. Hai uns anos volveron recuperar o que se puña á entrada das festas da Guía, en Tui, un arco espectacular con elementos móbiles e ao que subía un gaiteiro. Descubrín en fotos antigas estes mesmos arcos noutras festas, adornados de xeito similar con buxo e flores. Se van pola M539 pódenos encontrar en moitas freguesías do norte de Portugal, aínda que agora os engalanan con fitas de plástico para que duren máis tempo. Os que máis chaman a atención son os de Barcelos, na festa das Cruzes, na que participan todas as freguesias cos seus arcos de romaría no Campo da Feira. Cando os vexo en tantos lugares a un lado e outro do Miño confirmo a miña pertenza a esta paisaxe cultural. E non necesito ninguha historia máis.