Minifundismo e outras dúbidas

minifundismo é unha lacra do noso agro e da nosa estrutura social. Hai quen defende a posición contraria, a que sostén que foi e continúa sendo garantía da propiedade da terra polos máis e de exclusión nese dereito polos menos. Hai quen dixo que todos os galegos temos unha leira na cabeza e, quen escribiu, tamén no século pasado, unhas instrucións para non ter esa leira na cabeza. Non sei, de certo, se o minifundismo resulta unha lacra ou unha beizón para o noso agro, pois nin son labrego nin nunca exercín como tal. Minifundismo, por extensión, úsase na fala coloquial para definir a fragmentación excesiva, onde cada unha das unidades resulta minúscula. Así e todo, levado o concepto ao eido cultural, que é do que aquí se trata, son dos que pensa que a dispersión de institucións culturais non resulta positiva para a nosa cultura. A diversidade necesaria A existencia de múltiples entidades culturais –asociacións, fundacións, institucións–, quer públicas, quer privadas, non resulta necesariamente negativa. Peor sería unha cultura centralizada, ríxida na súa aproximación utilitarista. Aquí traballamos a prol da cultura asociacións culturais, fundacións con participación privada e pública, concellos, deputacións provinciais e o propio goberno autónomo. Tamén institucións que xorden do ordenamento estatutario como o Consello da Cultura Galega, institutos de diversa índole, editoriais (algunha delas unha auténtica institución cos seus 75 anos de historia), asociacións profesionais de escritores e tradutores, de músicos, de profesionais das artes escénicas, academias (varias) e un sen número de outras iniciativas, incluíndo librarías, clubs de lectura, grupos de traballo, seminarios de reflexión, publicacións periódicas, plataformas dixitais ou asemblearias e outros agrupamentos que sen dúbida esquezo ou non coñezo. Que me din dos recoñece-mentos públicos baleirados de prestixio e sen un sustento económico? Esas unidades, que listei sen ser prolixo, adoitan non estar coordinadas entre elas, cando non actúan como competidoras, de xeito pasivo ou con intención, o que ocasiona, como pouco, un ruído excesivo, un desbaratamento dos recursos públicos e privados e unha traxectoria caótica do noso avance cultural. É evidente a competencia entre ofertas culturais (contraprogramación), o carácter conservador cando non retrógrado de moitas opcións, a insistencia en fórmulas desgastadas, o baleirado de significado e de incidencia social de premios e celebracións institucionais, a negación case sistemática da innovación, a ausencia de sinerxías e de utilización axeitada dos recursos. O que semellaría un xardín con cen mil flores, estase convertendo nunha foresta onde proliferan as herbas que colonizan e tapizan a paisaxe. Si, hai illas de cor e de ledicia, mais vanse consumindo nunha alfombra grisalla, rancia, tóxica, que todo envurulla e confunde. Algunhas preguntas, tamén necesarias Pensarán que falo en abstracto, sen concreción, sen ter as ideas claras. Que me din dos recoñecementos públicos baleirados de prestixio e sen un sustento económico? Que das dificultades que teñen os artistas para expor en locais institucionais ou de fundacións privadas que permanecen baleiros, inutilizados a meirande parte do tempo? Que me din dos cartos públicos empregados en financiar macroconcertos de estrelas cadentes do rock internacional, rendendo acatamento incondicional ás modas importadas? Que pensan da proliferación de premios que son como esmolas para os creadores? Que da burocracia para acceder a axudas á creación? Que de malgastar os cartos públicos en facer que se fai e non promocionar a cultura galega nin no eido nacional nin no internacional? Que da ausencia dunhas liñas estratéxicas de actuación? Que pasa coa cultura da gratuidade para contentar ao pobo ofrecendo só lugares comúns, cultura espectáculo, tendencias consolidadas? Riscos e necesidade de debate Esta foresta que perde diversidade e cor, é terreo fértil para especies invasoras, para manifestacións oportunistas do populismo máis cutre que iguala polo baixo, polo vulgar, polo mínimo común múltiplo. Cando se diminúe a diversidade, cando se aposta por uniformar, polos grandes espectáculos e a diversión programada para as masas, estase apostando pola extinción. A min preocúpame esta deriva, non sei se estarei só nesta batalla singular. Espero que non. Espero que se poida abrir un debate serio sobre as estratexias de futuro, sobre a construción de sinerxías, a coordinación de recursos, sobre a aposta pola innovación, o necesario pulo das vangardas, a superación de mitos e rituais.