Monika Molenda: "A produción de prototipos numismáticos está baseada nunha tecnoloxía difícil"

—Desde hai canto tempo reside na Galiza e cal é a súa impresión do país? Mudeime definitivamente á Galiza hai catro anos. Desde o primeiro momento quedei abraiada coa riqueza da natureza. As plantas que miña nai coida no invernadoiro da casa –como palmeiras, cítricos, figueiras– eu aquí cultívoas sen esforzo no xardín. No inverno a natureza cálmase pero segue chea de cores verdes, flores, froitas exóticas e marabillosos cogomelos. Gústame moito o clima local. Estou fascinada coas praias, as montañas e os cabalos salvaxes. Non podo evitar mencionar a cociña. O marisco é moi rico, pero a min interésame máis o peixe. A empanada resúltame marabillosa que, con xarda ou bacallau, garante unha experiencia inesquecíbel. Gusto das castañas asadas, así como a música ten un papel especial na miña vida. Veño dunha familia de músicos polo que aquí non podía renunciar a ela. A pandeireta rouboume o corazón. Eses ritmos, enerxía combinada co canto feminino seducíronme e así entrei nunha banda de folk local para tocar ese instrumento. —Un dos seus labores no mundo da arte é o da medallística, como definiría ese oficio desde o emocional e desde a técnica? A produción de prototipos numismáticos para casas da moeda é un oficio artístico baseado nunha tecnoloxía difícil. Require moita calma e paciencia, precisión e longas horas de traballo. A altura máxima do relevo non pode superar os 1,4 ou 1,7 milímetros. —Neste eido non existe moita tradición na Galiza, mais cales son as persoas ou entidades interesadas no seu traballo, que temas abundan e cal é a tiraxe? Colaboro con varias casas da moeda europeas e grandes empresas, pero tamén hai clientes particulares. Deseño e realizo matrices de escaiola para moedas de colección e medallas conmemorativas de eventos ou aniversarios. Ás veces tamén se crean agasallos de empresa en edicións limitadas ou xoias feitas con esta técnica. No que atinxe á temática, hainas sobre acontecementos históricos, sobre a natureza ou dedicadas a persoas ilustres... E no que concirne á tiraxe depende, sobre todo, do material. Existen edicións de 50 ou 100 pezas, e outras especiais en ouro ou prata dun quilo de peso limitadas a poucas unidades. Das moedas dunha onza de prata normalmente fanse tiradas de mil a dúas mil. As miñas ferramentas son un pequeno cicel, un pé de rei, compás, lapis, lixas, atril e boa luz —Certamente, tal e como comentou nunha ocasión, na elaboración dos xesos busca a precisión do poeta ou a destreza do neurocirurxián. Digamos entón que precisa dunha ferramenta moi concreta? As ferramentas son moi sinxelas, analóxicas e, precisamente, poucas. As dúas máis importantes son un pequeno cicel, co corte en ángulo e cunha superficie de corte de pouco máis de sete milímetros, e o calibre –ou pé de rei–, coa que comprobo as alturas máximas do relevo escultórico. Complétase o equipo co compás, o lapis, as lixas, o atril e, sobre todo, boa luz natural. —Participou en numerosas mostras europeas e estadounidenses e gañou en 2006 o gran premio de medallística "Budapest 1956". En que encontros ten participado? Entre 2008 e 2009 representei Polonia nos Vlll Encontros Internacionais de medallistas dun grupo de catro países: Eslovaquia, Hungría, Polonia e República Checa. Tamén participei en varios simposios e congresos de escultura e medalla así como en varias ducias de exposicións colectivas e individuais en Europa e Estados Unidos. —En Breslavia ademais realiza un monumento vinculado coa Memoria Histórica. Este proxecto xorde cando gañei "o gran premio" na competición internacional convocada co gallo da revolución de Budapest en 1956. Os polacos, habitantes de Breslavia, apoiaron moito o pobo húngaro neses momentos difíciles e no cincuenta aniversario os cidadáns da cidade, para celebrar tal efeméride, realizan unha serie de eventos, entre outros o monumento que deseñei e fixen. —Varias obras súas fican en espazos públicos de distintas urbes como Milicz, Nysa e Varsovia. De que tipo de monumentos se trata? En Milicz e Nysa fun convidada a participar nun simposio de escultura pública. O proxecto de Milicz consistiu nun gran peixe articulado, o peixe é un ser simbólico nesa rexión; o de Nysa, foi o deseño e construción dun banco funcional e feito a partir dunha torada de madeira. A idea era sinxela: tan só tallar ao longo da torada distintas pegadas ou asentos en negativo. O de Varsovia titúlase Barricada e realiceino en 2011 na rúa Francuska por iniciativa da fundación Kos e unha testemuña presencial dos feitos acontecidos en setembro de 1939, o señor J. Kossakowski. A obra serve para lembrar aquela barricada que pechaba o paso á cidade nese momento. Daquela, os acontecementos máis intensos á barricada aconteceron o 17 de setembro cun ataque frontal de infantería apoiada por tanques. O monumento consta de dúas placas cunha descrición do acontecido. Están localizadas nas dúas marxes da rúa e conectadas entre si por una liña de granito vermello incrustada na beirarrúa, co obxecto de sinalar o lugar que ocupou a barricada. Outro elemento é o muro orixinal cunha reixa, testemuño silencioso sobre o que se remarcaron sutilmente algúns impactos de proxectil. —Canda o centenario do nacemento de Isaac Díaz Pardo, e desde o chamo do Alento Esbravexo, realiza unha peza para conmemorar esa efeméride e lembrar a alma mater daquel Sargadelos. En que consistiu? O meu traballo aludía á serie de mulleres de cerámica con obxectos cotiáns na cabeza. A fotografía converteuse no meu medio de expresión. Usei a miña cabeza como modelo, pintei o rostro con barros de distintas cores e fotografeime cunha xerra de Sargadelos enriba da testa. Tallando xeso e bruníndoo con agarimo Modesta na súa excelencia artística e silenciosa no traballo minucioso, no labor numismático e medallístico, Monika recoñece a importancia dese oficio secular do que foron mestres Antonio di Pucci Pisano "Pinasello" ou o mesmo Albrecht Dürer. Porén, pouco cavila neles así como en ningún tipo de transcendencia. Con dedicación aplícase ao seu labor tallando xeso e bruníndoo con agarimo. Pero cómpre valorala, en medida semellante, na súa faceta de artista plástica, permeábel coa memoria histórica, a natureza e o cambio climático. A raíz do descenso da auga a niveis alarmantes no río Barosa, no concello de Barro e no ano 2020, Monika –sensibilizada co nerviosismo da veciñanza– crea no marco do congreso "Laboratorios de paisaxe", en 2022, tres actividades vinculadas coa simboloxía da auga: Vida, Fertilidade e Purificación. A instalación temporal consistiu nunha liña vermella colocada ao longo da marxe fluvial nunha lonxitude de 500 metros, sinalando o nivel normal da auga. En certo punto, esa liña cruzaba o ancho do río dunha a outra beira confeccionando un electrocardiograma. Interesantísima tamén nos resultou aquela peza titulada Sweet Madonna: a icona bizantina dunha virxe co neno no colo realizada en chocolate.