O relato do verán: Daquela era así (IV)

A miña andaina como aprendiz de escritora acababa de comezar neste espazo escolar.Eu creaba textos, preferentemente contos e relatos, nos que o alumnado da aula eran os protagonistas para que logo, a partir deles, puidésemos traballar de forma interdisciplinar e, podíase dicir tamén, na “clandestinidade”, pois o galego na escola non estaba contemplado e brillaba pola súa ausencia. Ao remate de cada texto ían actividades varias (escritas, orais, plásticas... ) relacionadas coas materias de cada nivel. Aquilo tivo unha boa acollida e pronto soubo da estratexia Antón, o compañeiro da outra Unitaria. Interesouse polo meu traballo e foi a primeira persoa en animarme no intento de publicar para que puidesen eses textos chegar a outras escolas que sufrían o mesmo desazo. Escoiteino incrédula cun medio sorriso forzado para amosarlle o meu agradecemento polo afago, pero convencida de que aquilo era unha fantasía e polo tanto irrealizable para poder levala ao mundo real do ensino. Pero o tempo e outras circunstancias ben fermosas fixeron realidade aquel soño: COUSIÑAS PARA A ESCOLA primeiro e CONTOS PARA A ESCOLA despois, ambos editados por Edicións do Castro, foron as portas que me abriron ao mundo da literatura coma autora galega, á que levo aportado algo máis de medio cento de obras en solitario e outras tantas colectivas, así como libros de texto e Unidades Didácticas. Algunhas delas merecentes dalgún galardón. E todo, afirmo, grazas a que este alumnado encantador, dos que xa tiven fillos seus nas aulas do 1º Ciclo da ESO no meu derradeiro destino, soubo sacar de min esta grande afección que tanto me prace e axuda. Os recordos de Dumbría acoden a min a miúdo. O feito de traballar con descendentes daqueles rapaces e rapazas fanme aflorar moitas vivencias. Lembro aquela nena que era igual que súa nai de pequena, e eu, 30 anos despois, chamábaa co nome da nai porque me parecía tela diante. Tamén o papel de mestre/a era relevante naquela parroquia. Non só debía atender aos contidos curriculares propios de cada área. Houbo a quen lle aprendín algo de cociña. Hai pouco falando cunha daquelas alumnas, díxome que cada vez que cociña arroz se acorda de min, porque lles dixera a proporción de auga/arroz e non a ollo como facían ata aquela na súa casa. Nalgún caso tamén teño lido algunha carta de fillos emigrados. Alí, daquela, era Suíza o país de referencia ao que coller rumbo fóra da casa, converténdome na súa confidente. Lembro unha señora que chegou cunha páxina dun xornal inglés onde aparecía a fotografía do fillo porque recibira un premio coma cociñeiro; así llo puiden traducir coas miñas limitacións naquel idioma de Shakespeare. Ela quería que, polo menos, 'aprendese a falar' e eu, incauta, deducín que que tiña algún problema que se podería tratar cun logopeda Outra vivencia que non esquezo, porque ademais é aquel ex-alumno quen se encarga de que non pase ao esquecemento, foi o acontecido con ese neno que se negaba ir á escola. Xa pasara por varios profesores e sempre igual. Estadas e ausencias de forma alternativa cada curso. Veu a nai soa, contándome a súa impotencia para solucionar aquel problema. Ela quería que, polo menos, aprendese a falar. Eu, pobre incauta, deducín que tiña algún problema que se podería tratar cun logopeda e así llo expliquei. Entón díxome que o neno non tiña ningún defecto na fala, tan só... “Fala coma nós”. Falaba galego. Nese momento entendín máis polo miúdo ao Balbino de Memorias dun neno labrego. Conseguín que aquela nai trouxese o neno para que nos coñecésemos. Naquel primeiro encontro só logrei que me escoitase. Nin un monosílabo puiden sacar da súa boca de neno de oito anos, pechado a integrarse ao mundo escolar. Pero aquel rapaz non tardou en pasar de alumno observador pasivo a observador activo, conseguindo superar dous niveis nun só curso escolar, coa autorización do Sr. Inspector. Hoxe en día comenta moitas veces que “a min me debe o que é”. Por suposto que iso non é certo. O mérito foi del por saber e querer rectificar. Con todo, un só agradecemento coma este xa compensa a profesión elixida. Ben sei que en boa parte das persoas houbo un mestre ou unha mestra nas súas vidas que tiveron para elas un significado especial, o que me agrada e ennobrece a un tempo polo que dignifica esta profesión. Lin na prensa unha entrevista a un físico de renome onde manifestaba que a súa carreira profesional non sería o mesmo sen os profesores que tivo: “A miña débeda con eles é inmensurable.(...)”. Certo é que do pouso que deixas no alumnado decátanse cando xa non estás con eles e tiveron tempo de medrar e madurar. [Continúa o sábado]