O relato de verán: 'Un Borbón republicano' (IV)

Non era a primeira vez que o desventurado infante sufría o desterro. Uns meses antes, por firmar un nada ambiguo manifesto liberal no cal el mesmo se ofreceu, con provocadora ousadía, como real consorte para casar coa súa curmá Isabel II, que debería ter daquela só un ou dous anos máis dos que ti tes agora, sufrira xa unha grave humillación pública cun dobre castigo: Primeiro, o indignado rexeitamento da raíña como pretendente; e logo, a pena formal de desterro da Corte, séndolle asignado Ferrol como destino, onde debería dedicarse a completar os seus estudos como oficial da Armada; alí fíxose cargo dun vello bergantín medio desarmado que era –como el mesmo protestaba– “unha indigna e triste ruína apenas flotante” que ameazaba facer auga e ir a pique con cada marusía. Así as cousas, durante os meses que estivo destinado naquela praza naval, aproveitou o tempo para ir estabelecendo amizades e alianzas entre camaradas de armas e civís partidarios de Espartero, frecuentando acotío os ambientes liberais, masónicos e xornalísticos ferroláns e doutras cidades galegas, moito máis que os castrenses, cortesáns ou eclesiásticos. De aí que algunhas autoridades e familias “ben” se sentisen desprezadas, bastante desconcertadas e mesmo escandalizadas por aquel Duque de Sevilla e Infante de España, de espírito tolerante e aberto de máis para aqueles tradicionalistas, pois detestaba os ríxidos protocolos e –o que xulgaban máis grave– simpatizaba e mesmo confraternizaba con líderes progresistas e republicanos, visitando incluso a casa da condesa coruñesa Juana de Vega, disque unha das secretas cabezas pensantes daquela sublevación do 46. E xa volvendo ao seu segundo desterro e ás consecuencias que tivo, hei dicir que o exilio do infante provocou desmoralización, moitos receos e dúbidas entre os conxurados, que empezaron a perder moitas das adhesións e forzas, sobre todo as navais, coas que contaban para levaren a cabo o levantamento armado. Daquela, despois dese gran contratempo, a teima era saber quen fora a toupa delatora, o vil traidor, o inimigo do pobo galego e dos seus lexítimos soños de acadar, despois de tantos séculos de asoballamento, un recoñecemento da súa identidade propia, un estatuto como república integrada nunha posíbel confederación de repúblicas españolas unidas. Quen sería o malnacido suíño? Entre os nosos, todos deveciamos por saber o nome daquel infame; mais nunca se chegaría a coñecer con certeza quen fora, que eu saiba. Uns pensaban que fora un garda civil de ollada atravesada que ía de escolta, pero non era probábel que puidese coñecer de nada o infante, que ía disfrazado. Outros, maiormente ateos, desconfiaban do crego, que para eles era un ladino reaccionario e un lambecús dos ricos. Con todo, o máis incríbel e doloroso para meu pai foi que alguén que non o coñecía de nada soltase xalundes insinuacións referidas a el, e que chegaron ao seu coñecemento. Por suposto que todo era mentira e falso de total falsidade! Aquela difamación era moi inxusta e indignante para el! Menos mal que ninguén deu creto a tan trabucadas e calumniosas sospeitas! Nin que dicir ten, miña nena, que o tempero do teu bisavó foi sempre o dun home íntegro e de palabra, ou sexa, insubornábel e totalmente digno de fiúza cando se comprometía con algo ou alguén. En fin, canto aos verdadeiros sospeitosos daquela delación, meu pai era dos moitos que desconfiaban dun brigadier ambicioso e viraventos cuxo nome ignoro que, tras ofrecerse á Xunta revolucionaria para comandar as forzas sublevadas, fora aceptado talvez sen saberen que previamente se ofrecera tamén para reprimir aquela mesma sublevación... Entre os nosos, todos deveciamos por saber o nome daquel infame; mais nunca chegaría a coñecer con certeza quen fora, que eu saiba Iso ao final faríao o xeneral Concha, quen, dada a enorme desigualdade das forzas enfrontadas, logrou vencer os insurrectos ao mando de Solís na batalla de Cacheiras, que finalizou coa rendición dos sublevados resgardados no mosteiro compostelán de San Martiño Pinario. Así, a derrota da rebelión foi total, rematando no infame fusilamento dos mártires de Carral. Pola súa parte, o líder Faraldo logrou fuxir a Portugal, onde sería detido e enviado preso á fortaleza de Peniche. Máis tarde, grazas ao acceso dos liberais ao goberno portugués, saíu de prisión e viviu exiliado en Lisboa até conseguir o indulto do goberno español de Isabel II, disque coa condición de non residir na Galiza. E tristemente morrería en terras andaluzas a causa dunha enfermidade con só 30 anos de idade, sen poder retornar a súa amada patria galega. [Continúa este sábado]