O relato de verán: 'Vinte e sete lúas' (III), por María Canosa

Pensaran no monte por estar deshabitado e case deserto, por non haber non había nin vexetación. Alí sería difícil sobrevivir, pero tamén sería complexo que deran en buscalos entre a inhóspita paraxe. Así foi como, de novo pola noite, puxeron rumbo ao monte. Isto si sería unha aventura, unha odisea. Non tiñan agocho definido. Non sabían que podía pasarlles. Buscarían resgardo das inclemencias do tempo e das posibles batidas para dar cos agochados (posibilidade que xa contemplaban) entre as rochas da Moa, a punta máis alta do monte Pindo. Unha noite poderían pasala á intemperie sen problema e despois, xa se buscarían a vida. De novo, os dous amigos volvían estar sós. Non se entregarían para loitar en contra da República. Os primeiros en abandonalos foran os compañeiros do Café de Ramón, os que finalmente non fuxiran con eles, como en principio acordaran. Despois, volverían estar sós sen a axuda de Panchiño, o mariñeiro que lles axudou a chegar ao seu primeiro destino. Agora, deixaban eles aos parentes de Joaquín. Unha longa noite ensináballes as fauces. Tan só o medo non os abandonaba. * * * No pedregal da Moa pasaron aproximadamente un mes. Resgardábanse entre as laxes e tiñan un regato cerca. Mais a vista panorámica da que gozaban (dende O Pindo ata Fisterra nos días claros) era o único raio de luz na súa situación tebrosa. O medo tíñaos presos. Non descansaban, pendentes de seren descubertos. Ás veces non discernían entre desexo e realidade, confundían os soños. Só podían escoitar e mirar as pedras, o mar, o ceo. Neste último divisaron un globo enorme que viña do Cabo Fisterra. Non sabían de que se trataba ata que o artefacto lles pasou rozando a cabeza, distinguindo perfectamente os ocupantes que viaxaban nel. Era un "autoxiro" de orixe alemá. Aos poucos días, contaban os xornais que O Grand Zepellin a piques estivo de deixar a barquilla no Monte do Pindo. Vaia risco! Salvo algunha anécdota, os días transcorrían grises e rutineiros. O único contacto coa realidade era o comercio. Mercaron peixe ou patacas ás mulleres que ían vender á praza desde O Ézaro ao Pindo coas cestas na cabeza. Con todo, o principal medio de subsistencia era o furto nocturno de cultivos nas leiras próximas ao "campamento base". Atoparse coas vendedoras non lles preocupaba. Buscábanas nos vieiros, lonxe do seu escondedoiro, ademais de saber que contaban coa súa complicidade. Todas terían un irmán, un pai, un home… un coñecido ou parente na mesma situación ca eles: mortos de medo. Mais un día, un pastor das ovellas da Casa do Conde, descubriunos. O mozo era irmán de Panchiño, o mariñeiro, que servía na casa dunha familia de Caldebarcos. Ía á vila con frecuencia e por Cee axiña comezou a sentirse a historia de que dous veciños estaban escondidos no monte. O ruxerruxe chegou aos oídos das súas familias e a de Joaquín púxose en contacto co tío deste para que se achegase ao monte e os advertise. Para evitar levantar sospeitas, o tío agardou ata necesitar "terróns", unha mestura de terra e herba seca coa que prender lume. Subiu ao monte e indicoulles o perigo que estaban correndo. Xa se sumaran á estratexia de ocultarse no monte outros "escapados", polo que a situación afastábase moito de ser a ideal. Sabían de máis agochados, pero non se comunicaban con eles por temor. Todos sospeitaban de todos. Polo menos, eles tíñanse o un ao outro. Sen dúbida, debían fuxir do Pindo. Xa eran animais nocturnos, e programaron a nova fuxida para cando caese de novo a luz do día. Lograron contactar co pai de Joaquín por mediación do tío. Concertáronlle unha nova cita con Panchiño para repetir a fuxida por mar. Aquelas poucas palabras foran para os seus oídos como caídas do ceo. A desconfianza era tanta que, en todo o tempo que Manuel e Joaquín estiveron fuxidos, as súas familias non se comunicaron entre elas. Como moito, a nai de Manuel, apoiada na fiestra, observaba pasar ao pai de Joaquín baixo o peitoril. Na expresión da súa cara, sen nunca dirixirlle unha ollada, adiviñaba o estado dos dous amigos. Toda precaución era pouca entre a veciñanza. Na vila, as relacións entre as persoas non eran moito mellor que no propio monte. [...continúa mañá]