A 'Sibila' de Velázquez no Museo Provincial de Lugo

Velázquez é posiblemente un dos artistas clásicos máis estudados e investigados, de el sábese todo ou, mellor dito, case todo. Iniciouse no taller sevillano de Francisco Pacheco, pintor e humanista, que se convertería co tempo no seu sogro e do que aprendeu os procedementos necesarios para desde o debuxo enfrontarse a pintura, dominando a reprodución do natural e albeitando o manexo da luz nas distintas escenografías. Coñécese o seu ascenso como pintor de cámara na corte de Felipe IV no alcázar madrileño, onde coincidiu con Rubens, o artista de moda na Europa do século XVII, moi venerado na época e igualmente contratado polo rei español para decorar unha serie de salas. Do mesmo xeito tense afondado na influencia exercida sobre Velázquez por mestres inmediatamente anteriores como Tiziano ou Veronés, de ambos os dous vira importantes fondos nas coleccións reais, pero son as dúas viaxes que fixo a Italia, cando xa contaba cunha manifesta seguridade técnica, as que ampliaron a súa percepción da pintura veneciana. A obra de Velázquez E que contar d'As Meninas ou As Fiandeiras, cadros históricos dos que se teñen analizado case a súa respiración. O segundo é unha das pinturas máis difíciles en canto a estrutura, ateigada de significados intricados, axeitados só para un alto nivel intelectual; así e todo durante séculos funcionou como unhas das pezas artísticas máis valoradas da súa produción. Identifícase tamén co título de Fábula de Aracne, porque nela relátase a historia de ficción de Palas e Aracne, recollida nas Metamorfoses de Ovidio. Non é a única vez que a tradición literaria grecorromana lle ofreceu os motivos de inspiración e lle entregou en bandexa o modo de levar a cabo cadros complexos no seu relato e na súa composición, deixando así un halo de misterio en moitos deles. Por iso dicimos que de Velázquez sábese moito, pero aínda quedan cousas por descubrir. Unha das obras quizais con máis interrogacións sexa 'Sibila', a creación que durante un mes teremos o privilexio de poder contemplar en Lugo Unha das obras quizais con máis interrogacións sexa Sibila, a creación que durante un mes teremos o privilexio de poder contemplar no Museo Provincial de Lugo, procedente dos fondos do Museo del Prado. A institución madrileña puxo recentemente en marcha o proxecto 'El arte que conecta' para achegar algunhas pezas da súa colección a museos de distintas comunidades autónomas. Velázquez viaxa pois a Galicia, representado neste retrato, diferente ao conxunto da súa produción e do que se ten especulado moito. É realmente unha sibila? A iconografía tradicional desta figura mitolóxica, que presaxiaba o devir coas súas profecías, fora representada por Miguel Ángel na Capela Sixtina cun turbante e un papiro nas mans. O español encáixaa no gusto de 1632, ano da súa creación, engalanándoa incluso con un colar de perlas e un tocado de "moña de cintas trenzadas" que rematan nun gran lazo. A indumentaria que porta tampouco remite a roupa clásica, é un manto amarelo escuro da época con pronunciados pregues. En vez de papiro neste caso leva unha táboa, enténdese que para escribir e deixar testemuño dos seus poderes adiviñatorios. Non é a única referencia de Velázquez á mitoloxía, baste lembrar como exemplos A fraga de Vulcano ou O triunfo de Baco para darse conta de que os temas sérvenlle de pretexto para facer gala de perfís de xente do pobo, aplicando para iso o método naturalista tan admirado por pintores posteriores. Dous museos en sintonía Nun inventario das coleccións reais feito no século XVIII afirmábase que a sibila era o retrato da muller do pintor, Juana Pacheco, pero tampouco é seguro porque a única imaxe que se afirma con certeza dela é a Virxe da Adoración dos Magos. E ten pouco parecido. De todas formas no que si hai consenso é que se trata dunha obra feita por Velázquez cando xa tiña máis de trinta anos e iniciaba a subida cara a súa madurez definitiva como artista. Que fora o Museo Provincial de Lugo o elixido é resultado da solvencia do museo galego –o Museo del Prado non presta doadamente unha peza desta categoría–, tamén é consecuencia da boa sintonía de colaboración entre as dúas institucións. Sen dúbida é unha boa oportunidade para ver un Velázquez.