Ulises en Lugo

Levaba corenta anos sen visitar Lugo e de súpeto tres veces nun ano. Dúas para presentar libros (Final Feliz e Algoritmos), e outra, máis recente, para participar nun festival sobre Joyce, sobre a comida, sobre os Lestrigóns, eses caníbais, mais tamén sobre poesía e música, sobre amizades reencontradas e proxectos de futuro. Si, proxectos de futuro nunha cidade amurada con lousas e xistos, con contrafortes e torres de defensa, con escadas para renovar a tropa. Así e todo, constato, hai algo que non me gustou, a apatía da cidadanía. A organización, os escritores, os que len ou mesturan músicas, os patrocinadores, todos eles poñendo o seu esforzo para que, na fin, os actos (as palestras, os recitais, as dramatizacións, a música, os brindes, as lecturas), remataran por ser minoritarias, residuais na actividade da cidade (mesmo na cultural). Dá xenio ver a poetas, músicos, interpretes, performers, tradutores, académicos, editores, fotógrafos, xornalistas, animadores culturais, danzarinas, lectores... e mágoa dá, ao mesmo tempo, observar como a cidade semella non ligar cos seus axentes culturais, vivindo allea ao que está acontecendo. E iso non só sucede aquí, senón tamén en moitas outras xornadas, recitais, festas, esmorgas e celebracións: os máis refuxiándose nas casas para non perder a dose de droga do fútbol espectáculo –calmante ou excitante, segundo resultados–, para non deixar pasar ese capítulo desa serie que os ten apegados ao aparello reprodutor. Non é ladaíña, non pensen, é simplemente abraio diante do desafecto dos parroquiais pola súa cultura, pola súa lingua, polos esforzos de tanta xente boa que un día vai dicir basta xa e entón o deserto total, as treboadas de area, o nada cotiá. 'Os Lestrigóns', capítulo escollido para celebrar o 'Ulysses' en Lugo, relata a procura de Leopold Bloom dun lugar onde comer O contexto e a elección de Lugo O programa de marcado ton europeísta e financiado pola Unión Europea: "The European Ulysses Odissey", celebra en cada unha das 18 cidades escollidas un capítulo do Ulysses e esténdese de 2022 a 2024. En 2022 celebráronse festivais en Atenas, Trieste, Vilnius, Budapest, Marsella e París. En 2023 tocoulle a quenda a Lugo, xunto a cidades como Berlin, Copenhaguen, Istanbul, Cluj (Romanía), Zurich, Leeuwarden (Países Baixos), Eleusis (Grecia) e Oulu (Finlandia). O programa continuará en 2024, esta vez en Lisboa, Dublin e Derry/Donegal. A organización internacional da "Ulysses European Odissey" puxaba por Compostela. Enténdese que levada pola sona internacional da cidade, quer como centro místico de peregrinación, quer como capital do país galego (pouco probábel, pois sería entrar en sutilezas internas), quer aínda (bastante improbábel) porque os coordinadores tivesen noticia de Dedalus en Compostela, esa ficción de Risco, que partindo de Ourense achega a Stephen Dedalus a Compostela. Mais na fin, por mor da Fundación Novoneyra, foi Lugo. 'Os Lestrigóns', capítulo escollido para celebrar o Ulysses en Lugo, relata a procura de Leopold Bloom dun lugar onde comer, e, sendo así, a sona lévaa Lugo e non Compostela, como acreditan os peregrinos que facendo o Camiño se deteñen na cidade das murallas. O programa Foron moitas, e moi variadas abofé, as actividades programadas que argallou a Fundación Novoneyra, da man de Branca e Uxío, coa axuda do equipo da organización, que non podo cualificar senón de modélica. O programa, festivo como cumpría cando o que se celebraba era a comida, estendeuse por tres días e non foron poucas as oportunidades de acompañar a comida, catando viños e vermús, en lugares tan agradábeis como o Mercado Municipal, o Vello Cárcere, os salóns do Círculo das Artes, a praza da Soidade, a Muralla de Lugo ou o Museo Provincial, ente outros. Os participantes nas xornadas tivemos aínda a oportunidade de degustar unha versión actual do sándwich de Gorgonzola, deseñado polo cociñeiro do restaurante Paprica, que xa postos a falar de comida, recoméndolles vivamente. Dito isto, é probábel que a comida que catou Bloom, mais se parecería á que aínda serven na casa de comidas Cotá, que non admite reservas, mais onde tamén se come de vicio. Conclusión Por intermedio da Fundación Novoneyra, o Ulysses de Joyce foi homenaxeado en Lugo, o que foi un agasallo para os seus habitantes, que estes non souberon apreciar. Polas razóns que sexan, que tentarei explicar nunha outra análise, a poboación en xeral e a intelectualidade das cidades galegas, mesmo aqueles de entre eles/elas que se proclaman progresistas e até nacionalistas, desertan das iniciativas culturais que teñen a lingua galega como lingua vehicular.