Frescor do mar na boca

Descubro abraiado nas fotos que me mostra a amiga Belén García-Rodeja a pasta de dentes Tambo, que facía o seu tío Amalio. Pasmo co deseño gráfico deste dentífrico. O logotipo é a peza gráfica na que descansa a comunicación, cun deseño rotundo de letras debuxadas ex profeso para personalizar a marca, no que salienta a forma asimétrica do 'A' e os dous puntos por riba do 'M', querendo dar un toque exótico á palabra que, como era de esperar e me confirma Carmen García-Rodeja, é un nome do mar, ven da illa da ría de Pontevedra: "veraneaban en Raxó nos anos vinte e a illa era o que vían nada máis erguerse á mañá". Quen lle dera ao meu amigo Sebastián Rodríguez Outeda fregar os dentes á mañá coa Tambo, na súa casa de Raxó. O caso é que o coruñés Amalio Fernández Mariñas desenvolveu a súa crema dental en Santander, armando coas súas lembranzas a imaxe gráfica do seu produto, mesmo levando a silueta da Torre de Hércules ao símbolo da empresa. O tubo da súa pasta mostra tamén a súa sinatura autógrafa, na que o apelido Mariñas é o protagonista. Rexistrada en 1930, a crema dental é toda unha declaración da galeguidade do emprendedor, cunha imaxe acorde coa linguaxe art-decó, a corrente gráfica máis moderna da época. Pois celebremos tamén coa Tambo de Amalio a volta ao dominio público da illa que en marzo deste ano deixou de ser de uso militar para ser xestionada por Poio. Teño entendido que aínda se fabrican moitos dentífricos nos territorios do Estado español, 180 son os comercializados en farmacias. Pero antes da expansión das grandes corporacións, foron varios os emprendementos galegos que comercializaron preparados farmacéuticos. Velaí os Laboratorios Orzán, que ademais do analxésico Cafenina –acido acetilsalicílico + cafeína– ou varios complexos vitamínicos, lanzan o seu produto estrela, mesmo co nome dos propios laboratorios, que escollen entre os nomes do mar: o eufónico Orzán da praia coruñesa. Xa nos anos vinte os deseñadores Manuel Abelenda e Rafael Barros crean para Orzán varios anuncios modernistas ben paveros. Nos anos trinta prosegue a expansión da crema, xa co político Arturo Taracido na xerencia, asociado ao fundador, o farmacéutico Ismael Vidal Ogén, aos que se une o médico eumés José Goyanes na posguerra. Non deixo de pasmar da boa imaxe gráfica dos produtos farmacéuticos galegos pero róeme a dúbida de que fosen deseñados fóra da Galiza. Aquí poñiamos o talento investigador e emprendedor –quen dixo que non había?– pero tamén os nomes do noso mar.