O mal tempo estraga 50% da produción da faba de Lourenzá

A previsión deste ano para a faba de Lourenzá (que leva o nome do concello homónimo da Mariña) é mala. Explotacións adscritas á súa Indicación Xeográfica Protexida (IXP) apuntan a que este 2023 acabará con menos e o seu prezo podería subir. Agora mesmo están co último proceso antes da comercialización, o da súa selección. O Consello Regulador comezou 2023 con 38 produtoras e produtores e oito empresas almacenistas e de envasado. Cunha superficie inscrita de 139 hectáreas (ha), da que sementaron un total de 33, o volume de actividade en 2022, último ano con rexistros, rematou cunha produción comercializada de 20.180 kg por un valor económico estimado de 182.000 euros. A seca está a provocar carencia nos pastos do país e aumento dos custos das forraxes Produto da Mariña A zona de produción, almacenamento e envasado da faba protexida pola IXP Faba de Lourenzá abrangue o territorio costeiro da comarca da Mariña e está presente o seu cultivo nos municipios de Alfoz, Barreiros, Burela, Cervo, Foz, Lourenzá, Mondoñedo, Ourol, A Pontenova, Ribadeo, Trabada, O Valadouro, O Vicedo, Viveiro e Xove. O produto amparado pola IXP son fabas secas separadas do casulo, procedentes da familia das fabáceas ou leguminosas, especie Phaseolus vulgaris L, da variedade local coñecida como Faba Galaica, procedentes de sementes certificadas, reemprego controlado da propia explotación ou de sementes procedentes doutras plantacións inscritas nos rexistros do órgano de control. Entre as características destas fabas está a súa forma de ril, longo, semicheo; de cor branca uniforme, tamaño moi grande (80-120 g/100 sementes), humidade entre 14-17%, escasa proporción de pel, entre 8 e 10%; elevada capacidade de absorción de auga, superior a 100%, e excepcional comportamento en cocción, conseguíndose ao final do proceso grans enteiros e completos, nos que destaca a pastosidade da polpa, exenta de grumos e escasamente diferenciada da pel. Guiso de fabas con música, poesía e danza Mala colleita en 2023 Un dos produtores desta IXP é Ángel Marful, de Fabas Maruxa. En conversa con Nos Diario asegura que esta campaña que está rematando foi “moi mala” e conta con reducir a súa produción “un 50%” en relación a 2022. Explica esta valoración previa polas “malas condicións climatolóxicas que houbo en toda A Mariña, con moita seca e calor durante o verán, no momento xusto en que ten que medrar a planta”. Pola contra, as choivas “viñeron seguido en setembro e outubro, na época en que se comezou a recoller”. O resultado foi “ter plantas máis pequenas, con pouco desenvolvemento”. Marful corrobora esta perda da produción da faba este 2023 “falando tamén con outros produtores, todo estamos igual”. O prezo no mercado desta faba estaba estes días en 10 euros/kg e este produtor asegura que “non haberá produto abondo no mercado, polo que subirá de prezo seguro”. Desde a IXP, o seu presidente e responsábel da cooperativa Terras da Mariña, José Cuadrado, confirma a Nós Diario esta mala situación da faba de Lourenzá. “A produción baixou moito e tivemos explotacións que reduciron até un terzo a colleita e outras a metade”, asegura, “foi un ano moi complicado”, engade. En relación ao aumento de prezo, considera que “subirá, mais aínda así non compensará a falta de produción que haberá. Neste sentido, apunta a que sería mellor “contar cun prezo máis competitivo e unha produción normal”. A faba de Lourenzá é un produto moi prezado na Galiza e tamén en Asturias, que mercou 3.000 quilos en fresco en 2022. Este ano, cunha situación tan negativa, Cuadrado afirma que “hai medo de que non poidamos satisfacer a demanda que hai, e pasou coa faba fresca que non chegamos a vender a que tiñamos solicitada”. Sistemas de rego Polo de agora o sector non pensa solicitar axudas á Administración galega para compensar estas circunstancias adversas. “O que aconteceu está claro que foi toda unha alerta, un toque de atención para nós, o cambio climático está aí e temos que tentar anticiparnos”, considera Cuadrado. Entre as medidas que avaliarán nas vindeiras xuntanzas de cara a 2024 está a introdución de sistemas de rego. “Estamos empregando técnicas de cultivo totalmente tradicionais e a maneira de regar é coa auga que cae do ceo, na maioría dos casos, algo que agora mesmo non é suficiente”, entende o responsábel da IXP. No prego de condicións presentado pola IXP en 2008 ao Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación xa se tiña en conta esta medida. Nel sinalan que o seu cultivo “require da achega de auga mediante a rega, debido ao seu curto ciclo e ao período no que se desenvolve”. Considera que é “unha planta moi sensíbel á falta ou exceso de auga, especialmente na floración, polo que require solos con adecuada humidade”. Por este motivo sinalan a posibilidade de regas frecuentes, sen exceso de auga, para evitar encharcamentos e que se distribúa de maneira uniforme no cultivo. A cultura estuda o seu impacto ambiental En todo caso, recomenda que a rega debe aplicarse “evitando, na medida do posíbel, incrementar os riscos sanitarios”. Por último, o documento lembra que “as regas ao pé, por goteo ou por exudación, ofrecen as mellores condicións para o bo desenvolvemento do cultivo” por permitir “o control de achegas de auga o que facilita evitar encharcamentos localizados ao redor da planta”. Intrusismo Ademais do problema climática, unha das loitas que ten esta IXP galega para manter a súa produción é a que libra contra o intrusismo, con produción de faba semellante que se comercializa mais que non conta cos controis que realiza o Consello Regulador. Diante deste problema, este organismo procura difundir as características que a consumidora ou o consumidor poden observar a primeira vista. A diferenciación máis evidente xa se atopa no envase co que se pon á venda. A certificada só se pode mercar en sacos de medio quilo e quilo, nunca se vende a granel. Ademais, leva nun lugar ben visíbel a etiqueta de Agacal codificada que permite realizar un rastrexo do produto. Nos últimos anos, a IXP vén denunciando a presenza da faba procedente de Bolivia, moi semellante mais de peor calidade.