Chantada concentra 42% da superficie dedicada á cereixa ecolóxica na Galiza

En pouco máis dunha semana as e os colleiteiros de Chantada e da súa contorna comezarán a apañar as primeiras cereixas. Esta área, a de maior sona da Galiza no que atinxe ao froito da cerdeira, destácase polo cultivo en ecolóxico, sumando 42% das case 7 hectáreas certificadas no país, confirma a Nós Diario Ramón Díaz, responsábel de Promoción do Consello Regulador da Agricultura Ecolóxica da Galiza (Craega). “Isto debe ser o único sitio de Europa no que non se lle bota ningún produto fitosanitario, isto é algo incríbel que se poida producir”, detalla Ramón Rodríguez Porto, o maior produtor de cereixas en ecolóxico da Galiza, e, asegura, pode que tamén a nivel de produción convencional. Esta situación responde a que “desde hai varios séculos nunca se lle botou nada”, explica, apuntando a que as cerdeiras se usaban “para dividir as parcelas”, sobre todo os viñedos. Cunha vintena de variedades e 400 árbores, Porto reparte a súa produción entre tendas de produtos ecolóxicos, supermercados e feiras da contorna, e anota que a inmensa maioría se vende nas proximidades de Chantada. Entre os principais retos está a distribución dun produto que en tres ou catro días como máximo hai que consumir ao non levar elementos fitosanitarios. En cambio, as procedentes doutras zonas incorporan “conservantes” para “que poidan viaxar por toda Europa sen problemas, 14 ou 15 días, mais non se poden comparar”. De haber “un pouco de colaboración” da Administración podería ser de novo un “complemento importante” para a poboación, subliña Porto, que pon como exemplo o fomento do viño ou da oliveira a nivel público, polo que insta a “axudar financiando as plantas aos colleiteiros, indicándolles as variedades axeitadas e despois coordinándoos para potenciar eses produtos e intentar comercializalos nos diferentes estabelecementos”. Lucía Veiga, produtora de Chantada que conta cunha trintena de cerdeiras, narra a Nós Diario que á parte de para a Feira do Viño e as Cereixas de Belesar (Chantada e O Saviñao, Terra de Lemos) apenas recolle as cereixas baixo pedido, descartando volver aos mercados posto que “hainas de todas partes a dous euros na rúa”, co cal “como vas subir a unha árbore que ten ao mellor dez metros de altura para vendelas a euro e medio”. A súa produción tamén é ecolóxica, incidindo en que “de toda a vida as árbores nesta zona nunca se trataron”, e sinala que é “unha magoa que non se faga nada en Chantada” para achegar valor engadido ao produto, como elaborar marmeladas. Veiga indica que o principal problema “é quen as colle”, recalcando que na zona “a maioría quedan na árbore” por mor do avellentamento e a perda de poboación, determinante nunhas explotacións familiares que acompañaban outras actividades económicas. Porto concorda con esta análise, facendo énfase en que a metade da súa produción, que estima en arredor de 10.000 quilos, queda na árbore “porque non temos xente para collela”, facendo énfase en que “non hai xente nova” e como moito “aproveitámonos dalgún amigo”. En 60% das árbores coas que conta hai que subir a elas para alcanzar o froito. Caída da produción Se entre a década dos 60 e até finais dos 80 a cereixa “era un complemento económico importantísimo”, con colleitas de 5 toneladas diarias durante o mes e medio de tempada na ribeira do Miño, en Chantada reducíronse a 10-15 toneladas en toda a tempada, asevera Porto. “As cerdeiras que foron abandonadas”, ao dar apenas froitos nas puntas a raíz da falta de poda, “como produtoras teñen pouco futuro”, clarifica a Nós Diario Sindo González, que malia a falta de viabilidade comercial destaca o seu papel na paisaxe. Nesta liña, pormenoriza que as cerdeiras apenas aguantan até dúas décadas, polo que é chave a repoboación. En 2016 fíxose unha estimación de 6.000 cerdeiras en Chantada e O Saviñao, a metade que na década de 1970. No seu caso, e cuestionando que “non hai canles de comercialización estabelecidas”, en tempadas anteriores comercializou as cereixas a través de Porto, mais neste exercicio serán “para probar os amigos e pouco máis”, ao coincidir a floración na súa finca coas chuvias, estragando a colleita. No centenar de cerdeiras que ten en produción -350 en total-, recolle todo. A diferenza do resto de persoas produtoras, González mantén as arbores baixas por medio da poda, o que permite a “unha persoa coller 150-200 kg nun día”, algo imposíbel de ter que subir para recollelas. Ao tempo, tamén proba múltiples variedades e portainxertos, aclarando que na actualidade hai variedades que requiren pagar unha taxa para poder plantalas. En Belesar, aldea na quedan oito veciñas e veciños desde o centenar de hai medio século e na que de forma tradicional se vendían cereixas na estrada, os días 17, 18 e 19 de maio decorrerá a XVIII edición da Feira do Viño e as Cereixas, unha celebración na que se comerán ao redor duns 3.000 quilogramos, adianta Porto, un dos fundadores do evento e do colectivo Os Papeiros, que o impulsa. Unha produción anual de 5.000 toneladas de cereixas Os datos do Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación do Estado español de 2022, os últimos dispoñíbeis e que engloban tamén as estatísticas de cultivos convencionais, sitúan en 5.053 toneladas a produción de cereixas e guindas no territorio galego. Estas cifras, aínda que lonxe das máis de 48.000 toneladas de Aragón e das 40.000 de Estremadura, colocan a Galiza como o quinto territorio cunha maior produción, con Catalunya terceiro e Andalucía cuarto. O Estado no seu conxunto recolleu 117.782 toneladas, nun mercado de 230 millóns de euros. Porén, a Galiza acumula a inmensa maioría (3.400 de 3.858 toneladas) da produción en "árbores diseminadas" do Estado, e a maioría das hectáreas en plantacións regulares corresponden a secaño, 536 hectáreas, e 131 a regadío. Os datos, presentados por provincias, amosan que o peso de Chantada coloca Lugo á cabeza da superficie ecolóxica dedicada á cereixa, con máis de 60% do total do país, seguida de Ourense (20%), Pontevedra (13%) e A Coruña (5%). En contraste coa produción ecolóxica, A Coruña é a primeira provincia en produción total con 2.282 toneladas, seguida por Ourense, con 1.553, Lugo (716) e Pontevedra (502), sinala o Ministerio.