Cupo: política ou contas?

A actualidade informativa nos medios dominantes oriéntase ultimamente a deostar o acordo con Cataluña e os sistemas diferentes do común, euskaldún e/ou navarro incluídos. Non obstante, aínda que resulte moi accesíbel para o gran público tratar só o tema das relacións fiscais dicendo que se trata das cousas de comer, non é posíbel para nós, en base á corrección científica do pensamento en ciencias sociais, dividir os asuntos públicos en cousas de comer e o resto. Precisamente, o decisivo e previo en democracia é lograr acordos políticos en relacións de igualdade que faciliten a convivencia e non por se adaptar ás leis viver toda a vida sometidos. O cerne do debate non é de contas, non é fiscal, é de política económica e de política xeral. Cumpriría entrar neses temas, en primeiro lugar para os definir e, en segundo, para, dialogando, acordar: i) respecto do dereito a rexer o proprio e a equivocarse; ii) suficiencia dos recursos fiscais entendendo que dependen da recadación esperada actual, que son ingresos coñecidos máis os ocultos/deslocalizados e por lograr despois de inspección; iii) os recursos vincúlanse así mesmo á definición propria dos gastos; iv) o principio de solidariedade ha ser vicario do de equidade; v) o rol do Estado en política económica non acaba coa política fiscal e os outros campos teñen relevancia decisiva á hora de eliminar, corrixir ou minguar desigualdades: o investimento público, a política industrial, a distribución dos fondos da UE… son decisivos e compoñentes básicos dos acordos políticos. Partindo do coñecido –público– diríamos que o debate está só esbozado en termos fiscais. A dereita e a esquerda españolas acanéanse maioritariamente sobre a defensa do sistema común, e os nacionalistas de Euskadi –no sistema de cupo–, de Cataluña e os nacionalistas galegos (BNG) defenden o sistema de cupo. Máis non só. A obsolescencia ou decrepitude do sistema común leva aos gobernos de comunidades autónomas de dereitas –do PP– e de esquerdas –do PSO– a cuestionaren que a reforma do común sexa quen de reconducir, emendar e remendar o actual sistema que xa non dá máis de si. Soberanía Desde o ano 2014, data límite que correspondía a unha revisión programada –desde a reforma do sistema común de 2009– chega o acordo entre ERC e PSOE do financiamento singular para Cataluña, e convértese na espoleta que obriga o Estado a emprender unha reforma, non adiábel, do sistema. O desprestixio consiste en non dar a coñecer nen a literalidade do texto do acordo nen as perspectivas que se albiscan desde a súa posíbel concreción. O texto feito público comeza co "recoñecemento da lexitimidade de todas as posicións políticas democráticas, dos dereitos e garantías das persoas que as defenden, así como do compromiso co ordenamento xurídico estatal, internacional en materia de dereitos humanos, civís e políticos" e tamén con que un elemento esencial de resolución do conflito existente consiste en que Cataluña dispoña dos recursos necesarios para asegurar os dereitos á cohesión social e á prosperidade dos seus habitantes. Unha vez acordada a investidura do Sr. Illa, asinouse outro acordo, que alonga o citado arriba, e contempla no apartado de recursos que Cataluña recade, xestione, liquide e inspeccione 100% dos tributos pagados alí, comezando polo IRPF en 2025. O paso político emprendido polo Goberno español é na nosa consideración decisivo, examinado na materialidade e transcendencia dos feitos políticos: por primeira vez desde a sinatura da Constitución, lévase a cabo un acordo de xestión fiscal que mina os cimentos dun rexime fiscal único –chamado común– e que comprende en si mesmo a obriga política de continuar os pasos marcados por eses feitos, é dicer, unha reforma constitucional. É a primeira vez que as aterrorizadas voces xacobinas e temerosas ven a realidade botada enriba e avisan: a Constitución non é reformábel (??) con argumentos de todo tipo –uns máis peregrinos que outros–, mesmo que a polarización política o impediría: fácil arranxo, elimínese a polarización e comecemos a traballar a serio, remedando a Varoufakis, comportándose como adultos. O sistema fiscal común dáse nunha realidade material manifesta (diríamos un feito flagrante), cal é que España é un Estado plurinacional organizado nunhas institucións autonómicas descentralizadas e mal coordenadas. Se as causas disto son que as institucións centrais estiveron en maos perguizeiras, o resultado é moi mellorábel e digno de cambio de rumo en beneficio de todos: os partidarios fracasados dun Estado único e central e os cidadáns das autonomías que ansían non descentralización, senón soberanía, sabendo que ese tema agora non toca.