Está na madeira autóctona o futuro da industria do moble?

A industria forestal-madeira proporciona emprego, contribúe ao crecemento económico e xera ingresos a través da produción e comercialización de produtos forestais e transformados procedentes da madeira. Segundo os datos do Instituto Galego de Estatística (IGE) publicados no día de onte, Galiza rexistrou un total de 114.560 curtas forestais en 2022, un 3% máis que o ano anterior en 2021. En 2022, estaban rexistradas 814 empresas dedicadas á fabricación do moble e, en 2023, o número de persoas afiliadas á Seguridade Social en Fabricación de Mobles era de 3.885 persoas. Por outra parte, o IGE achega que, en 2023, as exportacións relacionadas coa fabricación de mobles cifráronse en 297 millóns de euros. Para o profesor da Escola de Enxeñaría Industrial da Universidade de Vigo (Uvigo), Juan Picos, o do moble é un sector “que tentou adaptarse aos novos tempos”. Recoñece que quedan poucas empresas que sigan realizando mobiliario “como o de antes” no que entraban desde mesas até aparadores. “As xeracións novas combinan os mobles do seu fogar dunha maneira distinta da que tiñan as súas avoas e avós”, indica este investigador. Diante desta situación, moitas compañías tiveron que fechar “ao quedar fóra de xogo”, sobre todo despois da crise na construción de 2008. Que prezo tería o bosque galego? Un traballo de investigación realizado en 2010 polo Grupo de Estudos da Cámara de Comercio de Vigo relata o momento da crise. Nel analizábase a industria da madeira, que producía un 70% de taboleiro de todo o Estado español mais só contaba nese espazo co 5,61% das fábricas. Ademais, indicaba que un 90% eran compañías pequenas, con menos de 10 persoas empregadas. A situación variou nos últimos anos coa chegada do Contract, unha nova canle de vendas enfocada a negocios e empresas, xeralmente do sector hostaleiro. Este sistema ofrece unhas características especiais de calidade e garantía nos seus materiais, onde a decoración de interiores e o interiorismo xogan un papel imprescindíbel e están pensados para un uso intensivo. Segundo o informe A cadea forestal-Madeira da Galiza, presentado en decembro de 2023 pola Axencia Galega da Industria Forestal e a UVigo, a segunda transformación da madeira, coa introdución do Contract, facturou uns 600 millóns de euros, un 25% da facturación total da cadea. Ademais, mobiliario e manufacturas da madeira foron gañando peso nas cifras de exportación, até representar o 25% do total. As novas oportunidades En relación ao Contract e ás novas oportunidades para o sector do moble galego, Picos explica que “xa non se vende un armario ou unha mesa, introduces toda a decoración en interiores chegando a traballar en hoteis, centros comerciais e mesmo en exteriores de construcións”. Neste ámbito introducíronse empresas que, no seu momento, eran referentes mobiliarios na Galiza, e agora están recoñecidas a nivel mundial, como son os casos de María Martínez na Estrada (Terra de Montes) ou Ramón García en Ordes (comarca homónima), que traballaron en instalacións hostaleiras e aeroportos a nivel internacional. Para o docente da UVigo, o positivo deste sistema é que “malia traballar fóra, empregas, ademais de material, man de obra galega que se despraza para realizar a súa instalación”. Desta maneira ráchase, en opinión de Picos, “a competencia que pode vir de lugares como Valencia”. O castiñeiro galego pide paso como alternativa na fabricación de barricas Segundo sinala o xerente do Clúster da Madeira e o Deseño da Galiza, Ricardo González, a Nós Diario, o país "conta cunha industria de segunda transformación moi diversificada, con actividades de carpintaría e mobiliario altamente competitivas". Contan con axudas como as que se publicaron onte no Diario Oficial da Galiza (DOG), destinadas a impulsar o coñecemento e a competitividade da industria forestal-madeira e dotadas cun orzamento de 800.000 euros. “Cada vez hai máis produtos innovadores, non só en mobles, e hai percorrido para medrar”, considera Picos. Este investigador aposta pola diversificación e a posibilidade de crear máis valor no sector da madeira, “non só polo prezo da mesma, senón pola capacitación que gaña o persoal que a traballa”. Neste sentido, apunta cara ao traballo da madeira na construción de vivendas. “Xa non é vender unha trabe senón estrar en contacto cun arquitecto ou arquitecta e poder instalar este material, deseñado, de maneira eficiente”, aclara. Na Galiza, no ano 2022, leváronse a cabo aproveitamentos de madeira cun volume total de máis de 11 millóns de metros cúbicos (11.025.549,18 m3). Isto representa a cantidade anual máis alta rexistrada nunca. Máis de 10,7 millóns de metros cúbicos (97,6%) correspóndense con solicitudes de corta en montes de xestión privada, mentres que algo máis de 250.000 metros cúbicos son aproveitamentos madeireiros en montes de xestión pública pola Xunta da Galiza. Segundo o IGE, o perfil de case a metade destas cortas e volume de madeira son realizadas por pensionistas, 15.998 (48,6%) do total de 32.932 persoas que realizan esta actividade na Galiza, cunha idade media de case 74 anos. Ikea vende mobles en catalán e euskera pero non en galego Madeira autóctona, alén do eucalipto "O propietario forestal necesita percibir a rendibilidade do produto que plantou e, a diferenza doutros produtos agrarios, non pode mudar cada ano de árbores", evidencia Picos. Neste sentido, considera que o mercado ten que aproveitar máis as diferentes especies do país: "Temos moita madeira de castiñeiro, de carballo e outras que non estamos a valorizar abondo", estima este investigador. As eivas serían a calidade dalgunhas árbores polo seu abandono, aínda que "as novas tecnoloxías axudan e é posíbel facer laminados cada vez máis pequenos e aproveitábeis", indica Picos. A valorización da madeira autóctona podería chegar, en opinión deste investigador, explicando á persoa ou entidade propietaria dunha boa parte dos montes do país, no caso do carballo, "que este non é só leña para o churrasco, co que se perde moito valor engadido, e rendería máis se se ten en conta para mobiliario". Para estas madeiras, entende, "aínda está por ver outras saídas, sobre todo no eido da decoración".