Economía do voto provincial

Nas eleccións municipais o asunto do que me vou ocupar aquí non conta, pois o marco é cada concello. Tampouco nas eleccións europeas nas que a circunscrición é única para o conxunto do Reino de España. Pero para as eleccións xerais e autonómicas sosterei que a igualdade cidadá vese esnaquizada pola existencia da circunscrición provincial e por darlle un mínimo de deputados a cada provincia. No caso das eleccións xerais -e cos datos das derradeiras de 2019 que vou manexar aquí-, Lugo e Ourense tiñan asegurados catro escanos cada unha delas, mentres que A Coruña e Pontevedra teñen 8 e 7 respectivamente. En total 23 escanos electos en Galicia así repartidos nas catro provincias. Se o reparto fose proporcional aos votos contabilizados en cada provincia, os escanos repartiríanse de xeito ben diferente. Ourense perdería un escano en favor de Pontevedra e Lugo en favor da Coruña. Tamén podemos razoalo -moito mellor- se imaxinamos que a circunscrición fose única para toda Galicia, pois neste caso non só deixaría de penalizarse o voto duns, e sobre-avaliarse o doutros, senón que o custo do escano en votos tería necesariamente que ser igualitario. Co sistema provincial real aplicado en 2019 (que volverá selo este día 23 cun menos pola Coruña) un escano na Coruña ou Pontevedra ten detrás entre 76.000 e 77.000 votos emitidos, mentres que en Lugo e Ourense teñen 47.000 ou 43.000. Non é a metade, pero ándalle cerca. Isto ten consecuencias nos resultados non só a escala territorial senón tamén de opcións políticas. Pois mentres PP e PSOE arrepañan todos os deputados máis “baratos” nas provincias máis despoboadas, ao BNG ou ao que agora é Sumar custoulles o deputado ao redor dos 60.000 a 77.000 votos na Coruña e 81.000 en Pontevedra a Sumar. Naquela ocasión o PP, aínda así, só conseguira 10 dos 23 escanos co sistema asimétrico provincial vixente, pero as esquerdas e o nacionalismo mellorarían aínda máis o seu resultado cun sistema estritamente proporcional e autonómico. Non só en Galicia, posto que -por caso- o custo do deputado en Barcelona estivo en case 92.000 votos mentres que en Albacete foron 54.000 votos. De novo case a metade. E non me vale iso de que este sistema protexe as áreas do Reino de España despoboadas e en regresión (sexa Ourense ou Albacete) pois é obvio que baixo este sistema as forzas centrípetas e de espolio territorial teñen arramplado coas áreas menos ricas. Galicia non pode seguir sendo un país de catro provincias Penalización Castigar ou penalizar o peso do voto das provincias máis urbanas en favor das provincias que o son menos é unha estratexia que aos dous grandes partidos do Reino de España lles resulta de utilidade para elixir deputados ao Congreso e, de resultas, determinar quen vai ser que chegue a La Moncloa. Un mecanismo tan útil para o conxunto do Reino de España non debe estrañar que se clonara para os Parlamentos autonómicos e, no noso caso, para gobernar a Xunta de Galicia. Agora con 14 deputados para Ourense e outros tantos para Lugo, mentres que A Coruña elixe 25 e Pontevedra 22. Con estes números ben se intúe que o efecto perverso provincial para o Congreso dos Deputados mesmo medra para o Parlamento galego. Cos resultados do ano 2020 as cifras medias de votos necesarios por deputado amplían as súas diferenzas. En Ourense e Lugo son precisos de 11.000 a 12.000 votos, mentres que en Coruña e Pontevedra son entre 21.000 a 22.000 votos. Aquí a maioría absoluta está nos 37 deputados. Abonde dicir que o PP acadou 42 deputados (o 56%) co 48% dos votos. O truco das provincias de novo favorece a opción máis votada nas circunscricións menos urbanas e máis conservadoras. É por iso que, nunha reseña dun libro recente de Antón Baamonde, titulaba así: “País sen cidades, cidades sen país”. E anotaba que nos sobran a metade dos concellos do país e as catro provincias. Sendo así que o PP goberna a Xunta sen facelo nas cidades, mentres as cidades non as goberna o PP pero viven para si. Son cidades sen país. Por aquí o PSOE semella conformarse coas alcaldías (e deputacións asociadas), e con facer quendas na Moncloa por aló; só así se entende que non teña artellado unha folla de ruta convincente para Galicia. Precisamos unha estratexia para o conxunto de Galicia, sen localismos, sen asumir o marco mental provincial, superando un mapa municipal e provincial que ven do século XIX e que nada ten que ver coas necesidades estratéxicas da Galicia do século XXI. Galicia non pode seguir sendo un país de catro provincias. De entrada, nas eleccións xerais e as eleccións autonómicas.