Galiza foi próspera i-europea

Agosto é o oitavo mes do ano no calendario gregoriano. Foi así nomeado na honra do emperador Octavio Augusto, finado o día 19 dese mesmo mes do ano 14 da nosa era. Case que 1.922 anos despois de Augusto sería Alexandre Bóveda quen morrera asasinado un infortunado 17 de agosto. Para os galegos vén sendo o mes de Bóveda e unha obriga a súa lembranza. Imos referírmonos a unha das súas achegas para o financiamento da facenda galega. El, moi modestamente, tíñase definido a si mesmo como "economista afeccionado" e manifestara o seu desexo dunha Galicia que contase cunha escola de economistas (o que non se produciría até que en 1966 foi fundada a Facultade de Ciencias Políticas, Económicas e Comerciais da USC). Cría que era unha necesidade que houbese máis economistas no noso país. Entre liñas, percibíase unha intención de superación das barreiras que el mesmo tería atopado para lograr a súa formación como economista, só cubertas polos seus estudos de peritaxe mercantil no colexio dos Irmáns Villar en Ourense. O relatorio encargado da redacción dun anteproxecto de Estatuto para Galicia pediulle a Bóveda "un estudo cabal do aspecto económico" e Bóveda fixo contas Por iso, non é casualidade que Bóveda lograse que o Estatuto de 1936 conferira a Galicia a recadación (art. 25) da práctica totalidade dos impostos estatais e a posibilidade de crear un banco público galego (art. 26). Pola contra, nin a Constitución nin o Estatuto vixentes permiten a existencia dunha axencia tributaria galega con atribucións equivalentes e hai verdadeiras barreiras que dificultan a modificación da situación, derivadas da blindaxe constitucional do "réxime común" de financiamento autonómico, ao que pertence Galicia, a diferenza das comunidades forais. Agora ben, todo pode mudar. O acordo entre a sección catalá do PSOE con ERC para investir Salvador Illa presidente do Govern da Generalitat abre a unha comunidade do "réxime común" un modelo de financiamento singular que lle permitirá recadar a totalidade dos impostos, para despois achegar unha cantidade ao Goberno central para a investimentos conxuntos e outra a un fondo de solidariedade. Chamémoslle polo seu nome: concerto económico e "cupo". Veremos si, como Pérez-Lema ben ten apuntado, o PSOE cumpre ou, coma sempre, só asina o que sexa para acadar o seu obxectivo. Pois ben, tal como se recolle no libro A Autonomía Galega (1846-1981), editado en 1986 pola Xunta de Galicia, o relatorio encargado da redacción dun anteproxecto de Estatuto para Galicia pediulle a Bóveda "un estudo cabal do aspecto económico" xa que "Galiza foi próspera i-europea antes da uniformidade nacional que padecemos e pobre, atrasada e até vergoñante despois". E Bóveda fixo o que hai que facer para chegar a conclusións e tomar decisións, analizar polo miúdo o asunto. As contas de Bóveda Por iso toma como referencia o orzamento xeral do Estado do 1930 e a súa liquidación. Polo lado dos ingresos distingue tres capítulos: recadación tributaria (75.040.477 pts.), outros ingresos (14.057.280 pts.) e tabacos, petróleos e timbres (45.835.503 pts.). Totalizaba a recadación do Estado en Galicia 134.933.260 pts. Polo lado do gasto distingue dous capítulos: persoal, exércitos, fomento, etc. (121.070.745 pts.) e loterías, premios, etc. (5.174.964 pts.). Totalizaban os pagamentos do Estado en Galicia 126.245.709 pts. Polo tanto, xérase un saldo positivo para o Estado de 8.687.551 pts; aínda que Bóveda non engadía custos da administración do Estado como son a Casa Real, Embaixadores, e en xeral a Administración Central do Estado. Pola contra si contabilizaba os gastos do exército. E avanza unha proposta na que procura que "a Facenda do Estado galego estivese nutrida por tódolos impostos atribuídos ao Poder central, non sendo os das alfándegas e monopolios", o que vén a ser o que antes referimos como "concerto". A partires desta premisa constrúe un esquema teórico no que determina que a recadación tributaria de ingresos transferidos a Galicia sería en 1930 de 54.500.714 pts., e os servizos públicos a atender en Galicia sumarían 43.870.227 pts. Xeraríase un excedente de 10.630.487 pts. Determinación do "cupo". O orzamento xeral do Estado xeraba un déficit de 226.802.233 pts. Se as rexións tiñan uns ingresos totais de 1.315.235.000 pts. e o recadado por Galicia é o 4,14% do total, teriamos que achegar como "cupo" 9.398.231 pts. Polo tanto, Galicia ingresaría 54,5 millóns e pagaría 43,9 por servizos públicos máis 9,4 para o déficit. Aínda así queda un remanente de 1.231.256 pts. fronte ás 8,69 millóns a pagar a maiores co modelo vixente. Polo tanto o modelo de financiamento de Bóveda sería máis beneficioso ao resultar un diferencial positivo de 9.918.807 pts. As contas calculadas con rigor son contas, non crenzas.