A hiperconcentración bancaria

A concentración bancaria en Galicia dende hai anos sitúase moi por riba da media europea ou mesmo española pois disparouse dende a crise financeira do ano 2008. Se cun indicador de concentración ou cota de mercado das cinco entidades de maior tamaño, estando moi por riba, non chegamos a duplicar a media europea, co indicador que considera todos os bancos que operan no mercado duplicamos tanto a concentración media española como a media europea (datos de Maudós, J., 2016, Cuadernos de Información económica, Funcas, nº 251, marzo-abril). Este mesmo autor ten elaborado datos máis recentes útiles para avaliar a situación de Galicia no contexto do Reino de España despois das absorcións do Popular-Pastor á altura do ano 2017. Considérase que a concentración é excesiva por riba dun indicador de 1.800 puntos (índice Herfindahl), situación na que se atopaban 27 provincias. Sirva de referencia que nun mercado de 10 empresas con participacións iguais teriamos un índice de 1.000, e se o número de empresas aumenta a 20, cun 5% do mercado cada unha, o índice baixa a 500 puntos. Absorcións bancarias Unha situación que podería mesmo empeorar de progresar a absorción polo BBVA do Banco Sabadell-Gallego que está sendo actualidade nestas datas. A principal consideración que debe facerse de acordo cos datos elaborados por este experto é que todas as provincias galegas xa se situaban por riba do nivel de concentración que se considera excesivo. Non sucedía isto en Madrid naquela altura, pero si en Barcelona. Co que calquera nova absorción (como a que o BBVA pretende sobre o Banco Gallego-Sabadell) debera ser desaconsellada polos supervisores públicos. Calquera nova absorción debera ser desaconsellada polos supervisores públicos O que precede ten consecuencias para os intereses dos clientes e do conxunto da sociedade. Por exemplo nos tipos de xuro a pagar por particulares e empresas (maiores canto máis concentración), na remuneración dos depósitos (que serán menores), e tamén na accesibilidade e atención persoal aos clientes (que vai diminuíndo coa concentración e dixitalización). Sobre todo cando as opcións públicas (Argentaria, Bankia, BanCorreos foron facéndose desaparecer). Obra social Claro que se a concentración importa, non menos o a biodiversidade financeira (se unha entidade só ten accionistas privados, ou ten capital público ou da súa obra social). Isto ten moito que ver con que Caixabank teña na súa carteira participada industrial Naturgy, Repsol ou Telefónica, que Kutxabank teña Iberdrola ou Petronor e que Abanca só anote Nova Pescanova. Tamén é importante o tipo de entidade que opera nun territorio de cara a avaliar a desigual incidencia da súa obra social. Recollo no que sigue algunhas das cifras dun informe que xa publicara no Tempos Dixital o 10 de setembro de 2020. No caso de Kutxabank lemos no seu informe financeiro 2018: "Bilbao Bizkaia Kutxa Fundación Bancaria, con domicilio social en Gran Vía 19-21 de Bilbao, ten a facultade de exercer o control sobre Kutxabank". O seu resultado era de 262 millóns de euros no 2018 e dedicou 166 a Obra Social co que aquí temos 63% do seu beneficio destinado a Obra Social. A Obra Social La Caixa contaba con 530 millóns, una cifra que supón 25% do beneficio de 2.000 millóns estimado para 2018 en Caixabank. Afundación No caso de Afundación, a obra Social financiada por Abanca, que non ten cota de capital nesta entidade, recibiu do banco uns ingresos que ascenderon a 10 millóns en 2019. Como queira que os beneficios de 2018 foron de 430 millóns aquela cifra só supón algo máis de 2%. No informe de auditoría desa Fundación dísenos que o horizonte é o de acadar o 3% a medio prazo. Estariamos máis preto do modelo dunha entidade bancaria sistémica como o Santander, na que todo o capital o é con ánimo de lucro e con apenas un 1% dos beneficios destinados a súa obra social. A tipoloxía que se deriva do que antecede é sinxela de resumir: canto maior é o control dos accionistas particulares (como en Abanca), e nulo o da Fundación, menor é a porcentaxe de beneficios para Obra Social (2%). E canto maior é esa cota de accións da Fundación (en Kutxabank) maior é esa parte nos beneficios (63%). Trinta veces máis en Kutxabank que en Abanca. Nunha situación intermedia temos Caixabank cun 25% dos beneficios para os obxectivos sociais dunha Fundación que controla 40% do capital.