O pequeno comercio galego perde cinco locais ao día

O comercio local e o pequeno comercio son a sabia para o dinamismo e a vida dunha vila ou dunha cidade. Unha sabia que, a teor dos datos que recolle o informe A Economía Galega 2023, elaborado polo Instituto de Estudos e Desenvolvemento da Galiza (Idega), non flúe nestes anos con vigor. No epicentro, as dificultades que desde hai anos debe de afrontar o comercio polo miúdo, na Galiza mais tamén fóra: a irrupción na década dos 80 do formato dos centros comerciais, canda o fenómeno máis recente da expansión da venda en liña, supuxo unha forte e dura competencia para o comercio tradicional. O mencionado estudo percorre a evolución dos locais activos do comercio polo miúdo en 2022 e 2023. En tan só un ano fecharon, en termos netos, 1.904 locais e, deles, 1.901 eran do pequeno comercio —menos de 10 persoas asalariadas—. Unha caída de 7,3% que pon de manifesto unha crise, "xa que de seguir este ritmo moitas cidades e vilas galegas perderán a súa tradicional fisionomía", sinala o informe. Galiza fechou xullo coa maior inflación do Estado por quinto mes consecutivo: así subiron os prezos no último ano Impacto Non é unha mudanza sen importancia. O actual concelleiro de Urbanismo de Compostela, Iago Lestegás, reflexionaba como arquitecto urbanista en 2023 en Nós Diario —antes de ser elixido nas eleccións municipais deese ano— sobre como "o comercio local ou de proximidade é fundamental para a vitalidade urbana", pois "subministra bens e servizos imprescindíbeis para a vida cotiá, contribúe á creación de emprego na comunidade e mantén os nosos cartos na economía local". "Ademais —engadía—, proporciona espazos de socialización e encontro cuxa alteración ou desaparición pode afectar profundamente o modo en que a veciñanza se relaciona". De aí que a perda deste tipo de tecido teña impacto na propia vida e dinámica das vilas e cidades. Eses 1.901 locais de pequeno comercio que tiveron que botar o feche en 2023 supoñen que cada día, de media, desapareceron cinco negocios deste tipo. Un fechamento que se deu en todas as categorías do pequeno comercio. Por exemplo, nos centrados na venda de artigos culturais ou recreativos, pasou de haber 1.595 estabelecementos en 2022 a ser 1.493 o ano pasado; 102 menos en apenas 12 meses. Entre aqueles locais que figuran como "postos de venda e en mercados", o descenso foi de ao redor de 300, ao pasar de 2.520 (2022) a 2.212 (2023). 40 estabelecementos da zona vella de Compostela únense na defensa das novas medidas polo comercio local e a veciñanza A lista segue sen deparar novas máis positivas. Os locais activos de pequeno comercio centrados en alimentación, bebidas e tabaco pasaron de ser en 2022 un total de 4.840 a haber o ano pasado 4.506. Fecharon 334, case un por día. Nin aqueles comercios centrados en equipos para tecnoloxías da información e as comunicacións zafan da mala situación. Pasaron de ser 537 locais hai dous anos a ser 482 o ano pasado, 55 menos en 12 meses. Tamén se botou o feche a negocios centrados na automoción en estabelecementos especializados: en 2023 había 384, o que significa 30 menos que no exercicio anterior. Emprego A destrución dos pequenos negocios tradicionais está a ser absorbida por grandes empresas de distribución e grandes franquías, o que ten un reflexo positivo no emprego por conta allea, pero sen que supoña mellores empregos nin salarios, advirte UPTA, a Unión de Profesionais e Traballadores Autónomos. Só en 2023, comparando con decembro do exercicio precedente, Galiza perdeu perto de 1.400 traballadores e traballadoras afiliadas ao RETA, o réxime especial de persoas autónomas. Rafael Granados, presidente da Asociación de Traballadores Autónomos (ATA) da Galiza, afirma en declaracións a Nós Diario que na última década desapareceron máis de 8.000 comercios na Galiza, o que supón "ao redor de 15% dos que había". Para Granados, a tendencia ao longo desta última década de feche de pequenos comercios "mantense tamén este ano" e non vai ser doado "mudar a dinámica", advirte. Cifra en 352 os estabelecementos que tiveron que botar o feche entre decembro de 2023 e agosto do presente ano, 2024. E a tendencia non presenta visos de poderse reverter no curto prazo. As vendas do comercio retallista galego caen 1,1% en maio Centros comerciais Un dos fenómenos que afectou o comercio polo miúdo foi a aparición e expansión dos centros comeriais. Na Galiza hai, actualmente, un total de 41 —segundo A Economía Galega 2023— que ocupan arredor de 11 millóns de metros cadrados, o equivalente a 5,7% da superficie bruta alugábel no conxunto do Estado español, segundo sinala o citado estudo, incluíndo tanto o espazo dedicado á venda retallista como ao lecer. Aínda que o estancamento da poboación, a retardación da demanda debido á elevada inflación e a evolución das rendas motiva que se estean repensando novos investimentos, en 2023 "inaugurouse un parque comercial e estanse construíndo, algúns xa moi próximos á súa apertura, varios centros". Locais baleiros Os locais destinados á actividade comercial que fican baleiros no conxunto da Galiza aumentaron até un total de 7.045 ao remate de 2023, o que supón 570 máis que un ano antes (+8,8%), segundo o informe Locais baleiros no circuíto de comercialización en arrendamento ou venda da Federación Galega de Empresas Inmobiliarias (Fegein), un incremento que "é superior aos peores anos da crise económica [no período decorrido entre os exercicios 2011 e 2013]". Esta tendencia é común, precisa o documento, tanto nas principais urbes como nos municipios pequenos e medianos. Nas sete principais cidades da Galiza, as cifras de locais comerciais que ficaban baleiros no mes de xaneiro deste ano foron eran 1.525 en Ourense (+8,9%), 1.170 en Vigo (+6,4%), 925 na Coruña (+12,8%), 400 en Compostela (+2,6%), 275 en Pontevedra (+12,7%), 270 en Ferrol (+3,9%) e 250 no caso de Lugo (+11,1%). Neste contexto, os locais comerciais en réxime de aluguer en diferentes puntos do país aumentaron 35% na última década.