Que rendibilidade económica teñen as gandarías a pasto?

A rendibilidade económica das explotacións gandeiras dedicadas á carne na Galiza está a ser o motivo principal á hora de decidir o feche ou non dunha explotación. Precisamente, unha das propostas máis interesantes neste sector está relacionada coa aposta polo pastoreo e nel traballa o grupo operativo Carne de vacún a pasto, que esta quinta feira presentará en Lugo as conclusións preliminares dun estudo de avaliación na procura de reducir os custos de produción deste tipo de ganderías cunha alimentación do gando o máis baseada posíbel no pasto. Ao realizar o estudo, atopouse que as explotacións máis rendíbeis eran aquelas de tamaño medio, cun menor tempo de cebo dos animais, cun prezo da carne superior, cunha maior especialización cara á venda de carne e cun mellor manexo do gando. Dentro do grupo -formado por Xestión Agrogandeira da Natureza, Celta Agroinxeñería, Almoga SCG e a Universidade de Santiago de Compostela- participan dous gandeiros a título individual. O traballo iniciouse en setembro de 2022 e rematará en setembro de 2024 e nel cooperan 24 explotacións gandeiras que se comprometeron a achegar información técnico-económica. Delas, 19 fan pastoreo, catro fan transición cara ao ecolóxico e tres xa están certificadas en ecolóxico. O profesor de Economía Aplicada da USC-Campus Terra Ibán Vázquez González é o responsábel da identificación de tipoloxías de explotacións en base a manexos máis rendíbeis desde o punto de vista económico. Apunta a Nós Diario que, de inicio, “estas gandarías non son representativas de todas as que traballan a carne na Galiza, mais si das que traballan con pastoreo con distinta intensidade”. Arzúa, Terra de Melide e Ordes: o Camiño e a gandaría, no centro Resultados económicos Por marxe neta (renda agraria que ten en conta os ingresos menos os custos totais), as explotacións máis rendíbeis teñen, de media, 41.000 euros. Pola contra, as menos rendíbeis terían 17.800 euros. En relación á hora traballada, e a marxe neta que lles quedaría, tamén hai diferenzas posto que nas granxas máis rendíbeis sería de 13 euros/hora traballada e nas outras de 5,6 euros/hora traballada. Ademais, por Unidade de Gando Maior (UGM), a medida de animais que permite comparar os existentes nunha explotación, as máis rendíbeis gañan 700 euros e as outras 243 euros, “unha diferenza significativa”, en opinión do investigador da USC. Por último, no indicador de eficiencia as explotacións máis rendíbeis dedican 47% dos ingresos para pagar custos e nos outros casos a porcentaxe sería de 79%. Características produtivas e manexo Entre as primeiras características que salientan as explotacións menos rendíbeis está a de ter unha maior superficie agraria útil que a media, de cabezas de gando e de necesidades de traballo. “Teñen unha maior dependencia cara ao arrendamento da superficie e o traballo contratado”, asegura este investigador. A Fruga critica a "desastrosa xestión" de Medio Rural na vacinación ante a lingua azul En relación ao manexo do gando, son tamén menos rendíbeis as granxas que venden un maior número de animais ao longo do ano. Neste caso, non coincide coas explotacións que dedican máis vendas para matadoiros e entre as transaccións estarían outros destinos. “É máis produtivo unha certa especialización cara á venda de carne”, conclúe Ibán Vázquez. Todas as explotacións coinciden na idade dos becerros para carne, que se aproxima aos dez meses de idade. Porén, as granxas menos rendíbeis “comezan o cebo mes e medio antes e finalizan ao mesmo tempo, mais con mesmo peso nas canais”, segundo o estudo. Ademais, o mercado non paga un prezo máis alto por este cebo “a maiores”, todo o contrario, pois contan cun prezo de 4,8 euros/kg cando o que non o fai cobra 5,2 euros/kg. Outra das variábeis do traballo indica que nas explotacións máis rendíbeis pasan menos días, dous en concreto, no mesmo pasto sen estar este máis controlado. Neste sentido, sáelles máis a conta mover o gando ao longo do día sen que repitan o xa consumido, “nun manexo con máis conciencia que deixar o gando no mesmo terreo”, indica o investigador. Unha experiencia de gando a pasto Un dos gandeiros que participou neste estudo é Abel Fernández. Comezou coa explotación en 2016, seguindo a tradición familiar. “Comecei no pasto e a racionalizar o que me sobraba”, explica a Nós Diario. De maneira autodidacta “e con pouca información dispoñíbel, a maior parte de América do Sur en zonas con outros animais e outro clima”. En 2019 entrou en contacto con Xan Pouliquen, asesor agrónomo e coordinador do grupo operativo Carne de vacún a pasto. “Introducín o pasto por un tema económico e de rendibilidade, ademais de que ten unhas melloras medioambientais”, sinala este gandeiro, “hai unha simbiose de empregalo ben e coidar o solo que sae a conta a longo prazo”, engade. A gandaría intensiva, principal foco de emisión de gas metano Un factor fundamental en tomar a decisión de contar co pasto para a súa cabana gandeira foi a de “non perder diñeiro, pagar á Seguridade Social e contar con ingresos”. Por este motivo, tamén tivo coidado en escoller os animais. “Non é unha cuestión de gustos, hai uns criterios produtivos que se non son os adecuados non paga a pena”, indica. Na súa explotación ten, na actualidade, 19 nais, 19 xatos e un touro. Relata, como exemplo de proveito económico que tivo a súa explotación, o que lle aconteceu durante a pandemia da Covid-19 en 2020. “Para min foi sinxelo resistir esa situación por non ter a dependencia de pagar os insumos”, asegura, “se quería estar tempo na explotación non podía estar pendente dos cambios que me trouxese este sector e decidín traballar con custes baixos”, engade. Fernández recoñece que non é doado. “O ano pasado saíume moi ben e introducín a fariña de millo nas vacas, máis económico que darlle penso aos becerros”, sinala. Non sempre é así e en 2021 botou man do penso, “mais en cantidades pequenas”. Na rendibilidade, Fernández conclúe que entre os produtos que emprega "sempre ten que ser superior o máis barato", que neste caso "sería a herba e o leite da nai", para deixar en menor cantidade "a forraxe verde e o concentrado". O segredo, por este motivo, estaría en coidar a calidade do pasto.