Singularidade e competencia fiscal

Vivimos tempos de cuestionamento do sistema de recadación e reparto fiscal estatal. A consideración da singularidade catalá polo Goberno central á hora de fixar os criterios da súa realidade fiscal está a remover os marcos autonómicos. Discútese sobre posibles cambios nun sistema fiscal que xa ten recoñecido singularidades para territorios como Euskadi, Nafarroa, pero tamén para as Illas Canarias. Recoñécese, particularmente para Euskadi e Nafarroa, a súa competencia para a regulación dos seus tributos. Falamos pois de competencias: que teñen transferidas tamén, pero en menor medida, o resto de comunidades. Deste xeito cada comunidade pode tomar decisións a nivel fiscal, e define os impostos e os gravames polos que deben tributar os seus residentes. Así, hai rexións como a de Madrid, que é a única do Estado que renunciou a recadar vía impostos propios. Reduciu, ademais, a carga por desenvolver actividades económicas, minorou a tributación por IRPF e minimizou o pago por patrimonio e por transmisións e actos xurídicos. Autonomía fiscal No caso oposto estaría Catalunya, con quince impostos propios e Andalucía, con oito. Galiza ten establecidos seis tributos propios, que a sitúan por debaixo da media estatal nas cargas fiscais. Entre os impostos de tributación propia estarían o canon da auga ou o eólico, o imposto sobre contaminación atmosférica ou o imposto compensatorio ambiental, entre outros. Habería, ademais, outros posibles tributos que si existen noutras rexións e podería incorporar, como o imposto sobre grandes establecementos comerciais, sobre as estadías en establecementos turísticos, sobre bebidas azucradas envasadas ou sobre activos non produtivos das persoas xurídicas, entre outros. Hai marxe, pois, a nivel de autonomía fiscal, para conseguir unha maior retención de rendas no territorio. Depende da vontade lexislativa. É o momento de pór sobre a mesa que se compense fiscalmente aqueles territorios que máis achegan en termos de sustentabilidade ambiental Volvendo á discusión estatal sobre a posible reforma do sistema, quizais chegou o momento de poñer sobre a mesa de negociación que se compense fiscalmente a aqueles territorios que máis achegan en termos de sustentabilidade ambiental. Pódense poñer como exemplo de indicadores tanto a contribución dos territorios á redución das emisións de gases de efecto invernadoiro como a aposta territorial polas renovables. A Unión Europea é a terceira rexión en emisións mundiais: 8% do total global. O Estado español, á súa vez, é o responsable de case unha décima parte das emisións europeas. E neste contexto, as emisións galegas supoñen tan só 4% do total español. De analizar por territorios e tomando as emisións galegas como referencia, poderiamos comprobar como somos a sexta rexión que menos emite en termos absolutos (9.300 quilotoneladas de CO2). De xeito contrario, Andalucía ou Cataluña emiten catro veces máis, Madrid ou a Comunitat Valenciana case triplican as emisións galegas e Asturias, Euskadi e as Castelas duplícanas. De incluír a variable da superficie dispoñible e comparar as emisións por Km2, podemos comprobar como no noso territorio se emiten 32 quilotoneladas de CO2 por quilómetro cadrado, por debaixo da media estatal (48). Lidera esta clasificación Madrid, emitindo nove veces máis (274) e Euskadi, emitindo case sete veces máis (204). Cataluña situaríase no sexto posto (109). Tería sentido que as rexións que máis emiten compensaran monetariamente ás que menos o fan? Reequilibrios En relación coa aposta territorial pola implantación de fontes renovables, se incluímos na análise os datos da capacidade instalada por territorio de enerxías renovables para producir electricidade, Galiza lideraría a clasificación con 26 MW instalados por quilómetro cadrado, por diante de Estremadura (23) e Aragón (19). Estariamos así por riba da media estatal (15), sendo Madrid a rexión que menos esforzo asume na implantación de renovables (2,9 MW/Km2) grupo no que se pode incluír a Euskadi (6,6). Así, Galiza, cun 10% do total da capacidade instalada renovable é a sexta rexión cunha maior achega. Superamos a rexións como Catalunya, dobrando o seu 5%, ou a Euskadi e Madrid, que apenas acadan 1% do total renovable instalado estatal. Neste contexto, chama a atención que precisamente Madrid rexistrase en 2020 12% das patentes vencelladas á tecnoloxía eólica, Euskadi 17% e Nafarroa 31%, mentres que só 3% das patentes foron galegas. Por que sucede isto? Porque o sistema o permite. Hai que mellorar os mecanismos para solucionar parte dos desequilibrios. Toca poñer en valor as nosas achegas singulares para que sexan recoñecidas e incorporadas ao debate. Porque argumentos, hainos, e ademais son bos e de peso.