Claves xeopolíticas de 2024: transición de poder e rexionalización

En termos xeopolíticos poderiamos definir o ano 2023 como un de antesala, cuxos atributos principais configuran claves esenciais para entender un ano 2024 onde moi seguramente se profundarán tendencias estratéxicas encamiñadas a dar forma a unha nova orde internacional, con características multipolares. Este ano houbo eventos que podemos catalogar como sísmicos no ámbito xeopolítico e xeoestratéxico. Eventos que confirman que as tendencias cara a unha nova estrutura da política internacional, tal como fora concibida logo da caída do Muro de Berlín, aceléranse e precipítanse. Por unha banda, o agravamento do conflito Israel-Palestina, tras a ofensiva de Hamas e outras agrupacións político-armadas da resistencia nos territorios ocupados o 7 de outubro e a posterior resposta, repleta de crimes de guerra, das Forzas de Defensa Israelís. Tan importante foi o acontecemento no político e no militar como nas súas resonancias en Asia Occidental. No medio dunha reconfiguración xeopolítica da rexión, onde Irán, China e Rusia posiciónanse como actores de forza en detrimento dos EUA, o agravamento do conflito na Faixa de Gaza e Cisxordania representou un punto de ruptura para a traxectoria dos Acordos de Abraham, o intento máis avanzado de normalizar no medio e longo prazo as relacións do orbe árabe-musulmán con Israel. Todo parece indicar que tanto este impulso diplomático como a propia xustificación de existencia de Israel seguirán a deteriorarse en 2024, abrindo unha xanela de oportunidade estratéxica para inmunizar progresivamente Asia Occidental da influencia estadounidense, cambiando a balanza cara ao polo xeopolítico euroasiático. Doutra banda, a decisiva guerra en Ucraína, a piques de facer dous anos. En 2023, corroborouse que a onerosa e publicitada contraofensiva de Kíiv non logrou as súas metas iniciais para contrarrestar o avance de Rusia, e o peso de tan altas expectativas, por efecto de gravidade, arrastrou cara a un terreo negativo o apoio público e os compromisos asumidos desde Estados Unidos e a OTAN para continuar apoiando ao goberno de Zelenski. O mundo "renacionalízase" fóra da lóxica dunha regra única operada desde o Atlántico Esta guerra, transformada nunha de desgaste, longo alento e loita de posicións territoriais, está a ser altamente custosa para os EUA, mentres Putin conta coa atesourada variable do tempo, unha robusta industria militar e os altos prezos do petróleo e o gas para seguir mantendo a vantaxe no conflito, dominándoo segundo os seus obxectivos xeopolíticos e territoriais. Novas alianzas Ambas as situacións teñen o seu reflexo no gran xogo da xeopolítica institucional, onde a tensión bélica, económica e política exprésase en novas alianzas e aliñamentos. Este ano 2023, os Brics acolleron cinco novos países, ampliando as súas bases de poder demográfico, económico, industrial e enerxético, e superando en todos estes trazos o outrora imbatíbel G7. O mundo occidental xa non lidera ningunha destas áreas clave. A trama profunda detrás de cada un destes eventos, coas súas sinerxías específicas no taboleiro internacional, expresa unha conxuntura de transición de poder, onde o bloque euroasiático desautorizou os EUA, o principal centro de poder do eixo occidental-atlantisa, en diversos campos de batalla: na estratéxica Europa oriental, a última fronteira cobizada pola OTAN para preservarse no futuro; e na tamén estratéxica Asia Occidental, onde o Eixo da Resistencia logrou derrotar o dispositivo mercenario-terrorista derivado da onda de revolucións de cor. Con todo, toda transición de poder require dunha nova orde institucional que lle dea garantía de futuro, estabilidade e xustificación existencial. Aínda que o mundo occidental está de canga baixa, o bloque euroasiático avanza afastándose dun punto de ruptura definitivo: non se expón, ata o de agora, o desmonte da ONU e do sistema multilateral onde os EUA asentaron o seu poder tras a II Guerra Mundial. No medio do interregno, a evolución xeopolítica actual tende a rexionalizarse (mostra diso é a expansión e configuración dos Brics), dando pé á construción de bloques de influencia e proxección xeoestratéxica onde se fai patente unha emenda das grandes categorías "ecuménicas" da globalización neoliberal: moeda única (o dólar), medios de pago, intercambio comercial, tecnoloxía, etc. O mundo "renacionalízase" fóra da lóxica dun mundo integrado baixo unha regra única operada desde o Atlántico. En 2024, a transición de poder que xa empezou e a tendencia cara á rexionalización seguirán profundándose, buscando ese punto de equilibrio virtuoso do cal dependerá o futuro da humanidade.