Os drons e a economía política da guerra

Desde o conflito entre Rusia e Ucraína, pasando polo enfrontamento entre Armenia e Acerbaixán, até o campo de batalla ampliado en Oriente Próximo co agravamento da ofensiva israelí contra Gaza e Cisxordania, unha nova e disruptiva ferramenta de combate gañou notoriedade e atención polo seu impacto, eficacia e capacidade de dano: os drons. Hainos de moitos tipos. Os antecedentes dos vehículos aéreos non tripulados poden situarse na I Guerra Mundial, cando o imperio británico probou os primeiros prototipos de aeronaves controladas rudimentariamente a distancia, prescindindo de pilotos para o seu funcionamento. Na última década, estes dispositivos controlados vía remota orixinaron toda unha revolución comercial e tecnolóxica na industria militar, abarcando as áreas de vixilancia, recompilación de intelixencia, localización de obxectivos e lanzamento de ataques de precisión. E como toda revolución no mundo dos negocios, a competencia tornouse feroz: EUA, Israel, Rusia, Turquía e Irán enfróntanse para alcanzar os mellores produtos nun contexto de alta. No gran xogo xeopolítico da actualidade, os drons viñeron adquirindo un peso estratéxico para dirimir a evolución de conflitos armados directos e indirectos. Aqueles que teñen municións incorporadas e explotan co impacto, os kamikaze, están modificando as regras actuais da guerra en diversos escenarios. A súa simpleza en termos conceptuais, o seu baixo custo e a súa capacidade de impacto rememora o espírito daquela soada frase do físico alemán Albert Einstein: "Non sei con que armas se pelexará a terceira guerra mundial, pero a cuarta será con paus e pedras". O dominio da guerra é agora o dominio dos drons, o mascarón de proa dos conflitos posmodernos A frase ecoa na sinxeleza deste tipo de drons. Como indica o xornalista especializado en temas aeroespaciais, Bradley Perrett, na revista The National Interest, estes drons están feitos "principalmente de plástico, un pobre reflector da enerxía de radio". O ton degradante de Perrett ten a ver co seu custo de fabricación. O investigador Gabriel Honrada, que escribe para o Asia Estafes, argumenta que estes drons (os producidos por Irán) teñen un custo aproximado de 2 mil dólares por unidade e son fornecidos ao denominado Eixo da Resistencia: a gran coalición de milicias e agrupacións militares chíitas, desde Gaza, pasando polo Líbano, até Iraq e Siria. Honrada achega outro dato revelador para entender como os drons están a cambiar a economía política da guerra. Actualmente, EUA combate os ataques de drons co seu mísil terra-aire Standard Missile-2, cuxo custo é de 2 millóns de dólares por unidade. 2 millóns fronte a 2 mil dólares. Os custos e a vantaxe competitiva anuncian o gañador da contenda de manterse estas condicións tan desequilibradas no campo de batalla. Toda guerra é fundamentalmente económica. Batalla crucial Os EUA enfróntanse a un labirinto orzamentario e tecnolóxico para tratar de fechar unha fenda comercial mediante probas aceleradas de novas armas inhibidoras de frecuencia e disparos láser. Até o de agora, ningún adianto na industria militar estadounidense expón un cambio na ecuación comercial actual con respecto aos drons. A batalla para EUA está perdida até que non se feche a fenda e a crucial variable do tempo non os acompañe neste obxectivo. Estes dispositivos demostraron unha alta capacidade de atafegar as defensas antiaéreas e xerar unha rendibilidade inigualable entre custo e impacto sobre obxectivos críticos. Isto ocorre en Ucraína desde hai meses. Rusia lanza enxames de drons kamikaze combinados con mísiles de alta precisión, pero tamén recibe ataques precisos con esta mesma receita. Está a ocorrer en Israel, Gaza, Iraq, Xordania, Líbano e o Mar Vermello, en ambas as dúas direccións. A finais de xaneiro, os drons demostraron a súa capacidade de destruír o mito da indestrutibilidade do exército estadounidense. Na Torre 22, guarnición militar asociada á estratéxica base militar da Al-Tanf, situada na fronteira entre Siria e Xordania, un ataque con drons deixou tres militares estadounidenses mortos e feriu máis de 30 efectivos. Asia Estafes especula que o protagonista do ataque foi o dron iraniano Shahed 131, cuxo custo abeira o 20 mil dólares por unidade. O custoso sistema antiaéreo da base militar estadounidense, nutrido con mísiles antiaéreos AIM-9X (472 mil dólares) e AIM-120D (preto do millón), non puido evitar o ataque. Outro factor significativo é que estes mísiles están deseñados para repeler ataques balísticos con traxectoria fixa, elemento que non aplica para os enxames de drons. Se a guerra é a continuación do comercio e a economía por outros medios, parafraseando a afirmación de Carl von Clausewitz, o horizonte do conflito global parece indicar que EUA seguirá declinando xeopoliticamente, agora con maior énfase no campo que lle deu orixe á súa condición imperial: a fronte militar.