Honduras, dous anos dun Goberno que tamén é resistencia

Este 27 de xaneiro a mandataria de Honduras, Xiomara Castro, do Partido Liberdade e Refundación (Libre) celebrou dous anos de goberno con grandes desafíos por diante: continuar crecendo e distribuíndo para reverter un profundo legado de pobreza e exclusión, loitar contra a narcoestrutura enquistada na sociedade e saltar os valos políticos e xudiciais que unha férrea oposición interna impón ás súas iniciativas para avanzar no seu programa popular. Outro dos desafíos que afrontará a presidenta será moverse pola cornixa dunhas estreitas relacións co seu principal socio económico, Estados Unidos, mentres tenta afondar nos vínculos económicos e diplomáticos coa China, construíndo unha política exterior “nunha nova dimensión”, “con soberanía e autonomía”, tal como pronunciou a presidenta Castro no seu discurso, ao finalizar o 2023. O país ten unha poboación duns 10 millóns de habitantes. Segundo datos do Informe Económico e Comercial, o sector primario emprega 36,6% da poboación activa e representa o 12,2% do PIB. Mentres, a industria manufactureira é unha das máis pequenas da rexión e achega 19,5% do PIB, e o sector terciario (turismo e outros), xera emprego para 44,4% da poboación activa, representando 65,6% do PIB, sendo este o sector máis importante da economía hondureña. A pesar dos factores adversos globais e o impacto do furacán Julia, o Banco Mundial reflectiu que o PIB real anual hondureño creceu 4 % en 2022. Isto débese a un impulso do mercado interno de consumo, apalancado na política estatal, no consumo dos fogares que reciben remesas desde os Estados Unidos, e a un evidente aumento do investimento privado. Seguindo as tendencias mundiais, a taxa de inflación aumentou en 2022 a 9,1%, e, desde febreiro de 2023, iniciou a súa redución, chegando a 5,7% en agosto. O organismo de crédito rexistrou que a pandemia da Covid-19 aumentou os niveis de pobreza en Honduras, de 49,5% a 57%. En 2022, con todo, rexistrouse unha baixa neses niveis a 52%. Desde a súa asunción en 2021, foron puntos chaves e de grande impacto no peto hondureño os subsidios aplicados á enerxía eléctrica e ao combustible. O primeiro impactou en máis de 850.000 familias. O segundo amorteceu, con fartura, o aumento internacional dos prezos. Tamén se rexistrou unha xeración de 343.000 empregos no sector produtivo, ademais de bonos para miles de produtores agropecuarios. Xiomara Castro enfróntase ao peso dun país devastado e ao desafío de sortear os obstáculos que impoñen as novas estratexias golpistas As cifras da situación social seguen sendo complexas. O panorama xeopolítico hondureño segue sendo moi complicado. Con todo, o “Goberno da Refundación”, como se autodefine o proceso institucional hondureño, presenta argumentos moi sólidos para indicar que se está no camiño correcto. Só basta sinalar que, desde o golpe de Estado a Zelaya en xuño de 2009, a República de Honduras sufriu a máis cruenta política neoliberal, cun abandono sistemático do Estado ás súas prestacións básicas, cunha desregulación total da economía, e até cun entrelazamento das forzas públicas co crime organizado, particularmente co narcotráfico. Política externa Nesa marxe de acordos, a política externa do Goberno de Honduras logrou posicionamentos firmes a pesar das estreitas relacións económicas, comerciais e militares que mantén co Goberno dos EUA. Así durante estes dous anos Honduras logrou estabelecer relacións diplomáticas coa China, solicitou formalmente o ingreso aos BRICS, incorporouse á ruta da seda, e posicionouse de maneira antagónica á posición dos EUA en temas como a guerra en Ucraína e os ataques israelís a Gaza. Mesmo en 2022, permitiuse ausentarse da reunión da OEA, en protesta pola exclusión de Cuba, Nicaragua e Venezuela. Ao cumprir dous anos de goberno, a primeira presidenta muller de Honduras busca dar continuidade ao proxecto político interrompido en 2009, a pouco de anunciar a incorporación de Honduras á ALBA, a alianza estratéxica impulsada por Venezuela, Cuba, Nicaragua, Bolivia e Ecuador. Tamén o país está disposto a ser un articulador da integración rexional. Castro asumirá as Presidencias Prol Témpore da CELAC (Comunidade de Estado Latinoamericanos e Caribeños), o SICA (Sistema da Integración Centroamericana) e a SELA (Sistema Económico Latinoamericano e do Caribe). Castro, que forxou a súa dirixencia na resistencia a 12 anos de ditadura, enfróntase non só ao peso dun país devastado, senón ao desafío de sortear os obstáculos que impoñen as novas estratexias golpistas, como o lawfare e a guerra multidimensional. Experiencia en sortear golpes de Estado non lle falta. Tampouco non se equivoca na súa estratexia cando chama ás rúas para defender o proxecto popular. Se as elites económicas e mediáticas están alertas, é porque o proceso de “resistencia e refundación” camiña con firmeza.