O informe anual do Igadi sitúa o planeta nun estado de "policrise" e nun "cambio de época"

“Atopámonos na converxencia” entre as “turbulencias do directo e cambios profundos na sociedade internacional que veñen construíndose décadas, especialmente arredor do ascenso da China como potencia económica mundial”, explica a Nós Diario Daniel González Palau, director do Instituto Galego de Análise e Documentación Internacional (Igadi), que presentou a segunda feira na Facultade de Ciencias Políticas da Universidade de Santiago de Compostela (USC) o seu informe anual 2023-2024, Eleccións e guerras perfilando a multipolaridade. Iso si, esta confrontación entre o mundo occidental e a Organización do Tratado do Atlántico Norte (OTAN) por unha banda e o grupo Brics e a Organización de Cooperación de Shanghai pola outra “é unha verdade a medias”, incidindo en que “unha das formas novas que ten esta Guerra Fría é que os bloques son máis líquidos”. Ao respecto, González subliña que neste “cambio de época” a “propia China” insiste en que “non quere liderar unha orde internacional nova” e si promover esta nova orde avogando por unha gobernación global “que sexa produtiva e que anime á prosperidade en todas partes”. Non obstante, “todos os Estados estanse a armar”, polo que “os riscos son moitos e cada vez máis grandes”, conclúe. O informe do Igadi remarca que en 2023 “alongouse e afondouse” a paulatina gravitación dos Estados cara a “bloques separados liderados polos Estados Unidos ou a China”, constatando que “a guerra comercial, a guerra tecnolóxica ou a ruptura das cadeas industriais e de subministración” están “deseñadas esencialmente para converter as cuestións comerciais en instrumentos da pugna hexemónica”. O Exército ruso avanza no segundo aniversario da invasión de Ucraína En paralelo, afirma que o planeta está nunha “policrise”, citando datos que indican un auxe da cifra de guerras. Nesta “crise política, económica, ambiental, enerxética ou diplomática, a poliguerra sería a súa expresión armada”, con conflitos interrelacionados, subliñando “como focos con capacidade de escalar a escenarios nucleares” as guerras en Ucraína e Gaza. Un interregno moi perigoso No resto do planeta, o que define como o “medo ao colapso da globalización” no contexto da “confrontación estratéxica en todos os ámbitos” de Washington e Beijing, “a gran confrontación dos anos 20 do século XXI”, está a derivar nunha “sensación xeneralizada de interregno” que “anima os distintos líderes a manter posicións asertivas e fóra dos canais e da linguaxe estabelecida na diplomacia tradicional”. Nesta situación enmarca a “perigosa escalada de tensións” entre os Gobernos de Ruanda e a República Democrática do Congo ou o asalto ordenado polo Ecuador á embaixada de México na súa capital, Quito, “así como os desaires permanentes entre os presidentes latinoamericanos”. González pon Turquía como exemplo de países que se moven nunha posición máis asertiva, “unha potencia media que defende os seus intereses e é capaz de ser interlocutor con Rusia e estar ao mesmo tempo dentro da OTAN”. No bloque liderado por Washington e no que se atopa a Unión Europea (UE), o reforzo dos seus lazos no pasado próximo pode ser “conxuntural”, asevera o Igadi, por mor da “propia fraxilidade da UE” e da “grandísima polarización” nos Estados Unidos, e está moi ligado a que o actual presidente estadounidense, Joe Biden, consiga revalidar o cargo en detrimento do ex mandatario Donald Trump. “A curto prazo a adhesión da UE á OTAN é total pero iso non significa que no medio e longo prazo non poida cambiar”, debulla González, reiterando que “é obvio” que, despois de deixar Bruxelas a súa política de defensa en mans da alianza militar, “a cesión indirecta de soberanía debilita a posición europea no mundo”. Para o Igadi, o "problema da década" da UE é o referente á defensa, un aspecto no que a potencial vitoria de Trump e as necesidades internas dos seus líderes, combinado coa “sensación xeneralizada dunha vitoria de Rusia en Ucraína como irremediábel”, desencadeou un endurecemento do ton contra Moscova, co presidente francés Emmanuel Macron coa “portavocía máis agresiva”, chegando a insinuar a posibilidade de enviar tropas da OTAN a Ucraína. A UE súmase á carreira militarista impulsada pola OTAN Así e todo, e logo de que o Executivo da UE avanzara o seu plan para converter o bloque comunitario –que importa case 80% das armas e material militar– nunha “potencia industrial militar”, Bruxelas continuará este ano “atrapada entre os seus fins fundamentais, paz e mercado, até ver como queda o seu propio Parlamento –as votacións desenvolveranse entre o 6 e o 9 de xuño– e a Presidencia do seu máximo socio, os Estados Unidos”. Xa en setembro, sinala cara ao Cumio do Futuro da Organización das Nacións Unidas (ONU), “a cita máis relevante do sistema da ONU nos últimos anos”, no que se tratará a apertura de conversas para unha reforma dos organismos internacionais posto que “a orde internacional xurdida despois da Segunda Guerra Mundial non pode soportar o desafío dos cambios actuais”. Malia as poucas expectativas reais de avances neste ámbito, o director do Igadi destaca que “as normas internacionais están en cuestión porque a gran maioría da humanidade quéreas pór en cuestión, e iso pasa por cambiar a arquitectura económica internacional”. Prigozhin, Hermoso, Musk, Milei e Netanyahu, personaxes do ano Todos os informes anuais do Igadi inclúen as persoas que a entidade cualifica de “personaxes do ano”. Nesta edición os elixidos foron Yevgeni Prigozhin, fundador da empresa rusa de mercenarios Wagner; Jennifer Hermoso, futbolista da selección española de fútbol; o multimillonario Elon Musk; o primeiro ministro do Goberno de extrema dereita de Israel, Benjamin Netanyahu; e o presidente ultradereitista da Arxentina, Javier Milei. O primeiro xa forma parte “da icónica Rusia de hoxe” tras a rebelión interna que protagonizou o verán do pasado ano. Dous meses despois faleceu nun accidente de aviación. Da futbolista apunta que, após ser vítima dun bico non consentido do ex presidente da Real Federación Española de Fútbol, Luis Rubiales, a “súa actitude e a das súas compañeiras aliñouse co movemento global polos dereitos das mulleres”. No tocante a Musk, o Igadi considérao un “expoñente do empresario líquido nunha sociedade internacional de risco total”, advertindo do seu papel nas eleccións presidenciais dos Estados Unidos de novembro e citando o anuncio de que unha das súas empresas implantou con éxito un chip cerebral nun cerebro humano. No que atinxe a Netanyahu, salienta que está “no fío da navalla a nivel interno” e “ao bordo do precipicio” no externo por mor da demanda por xenocidio na Corte Penal Internacional ou da “desafección” estadounidense coas súas decisións. De Javier Milei refire que se destacou antes de chegar á Presidencia “pola súa habilidade para a polémica e o espectáculo”.