Levan á ONU a impunidade dos abusos policiais no Estado español

As forzas de seguridade españolas contan cunha "grande impunidade contra a tortura e os malos tratos", e "exercen a represión" con balas de goma, un “material altamente lesivo e potencialmente letal”, amais de incumprir a 'Convención contra a tortura e outros tratos ou penas crueis, inhumanas ou degradantes' polas expulsións ilegais de persoas migrantes en Ceuta e Melilla, segundo corroboraron 14 entidades en defensa dos dereitos humanos no Informe Sombra, que foi presentado na segunda feira en Madrid coincidindo co Día Internacional de apoio ás vítimas de tortura. O documento, que subscriben case 30 organizacións entre as que se atopa Amnistía Internacional, a catalá Irídia, SOS Racismo, a Asociación Viguesa pola Memoria Histórica ou a Plataforma vasca contra os crimes do franquismo, será remitido ao Comité contra a Tortura da Organización das Nacións Unidas (ONU), onde agardan que sexa tido en consideración perante a presentación por parte do Estado español o 20 e 21 de xullo do seu informe periódico sobre o grao de implantación das exixencias recollidas na Convención. Até en 12 ocasións foi condenado o Estado español polo Tribunal Europeo de Dereitos Humanos por non investigar denuncias de tortura, mencionando desde a falta de vontade política até a “nula ou deficiente documentación forense destas situacións”. Nese sentido, Madrid non recoñeceu polo de agora o Protocolo de Istambul, que regula desde hai máis de 20 anos os requisitos das pescudas sobre torturas para que se considere que un Estado as está a investigar axeitadamente. Cando unha persoa detida alega tortura ou malos tratos por parte das forzas de seguridade é trasladada a Urxencias dun centro de saúde, onde “unha persoa sen formación e con outras obrigas fará un informe de ámbito xeral que, xeralmente, non cumpre cos requisitos do Protocolo”. Na meirande parte dos casos, os axentes “permanecen dentro da sala da consulta, cunha actitude intimidatoria ou coactiva sobre o facultativo”, explica o informe. Aliás, en xurisdicións como a cidade de Madrid a consulta desenvólvese en ambulatorios da propia Policía e o informe é redactado por médicos adscritos á entidade ou dependentes da autoridade local, “incumprindo o principio de independencia e ausencia de conflito de intereses”. No que atinxe aos Centros de Internamento de Estranxeiros foron presentadas “numerosas” denuncias por agresións e malos tratos que non foron investigadas, apunta o documento, que fai fincapé en que só no centro de Aluche, en Madrid, foron denunciadas 13 agresións físicas desde 2019. Nestes lugares, “os partes de lesións emitidos polo persoal sanitario non cumpren cos estándares legais e continúan sen enviarse directamente aos xulgados de garda”, subliña, explicando que a “saúde está subcontratada con empresas privadas que reciben os fondos directamente do propio centro”, polo que existe un conflito de intereses. Algo semellante acontece nas prisións, se a denuncia de torturas provén dunha persoa ingresada nun cárcere o informe será desenvolto polos servizos médicos do presidio. Así e todo, se a persoa denunciante solicita un exame clínico independente “a autorización e a entrada do facultativo poden tardar semanas, canto todos os signos e síntomas xa desapareceron”. De superar o caso a fase de denuncia e alcanzar a de investigación, “o Ministerio Fiscal é proclive á inactividade” neste ámbito. Ademais, o informe considera frecuente que os axentes implicados en denuncias de torturas e malos tratos pidan “un parte de lesión de elas ou eles alegando algún tipo de problema menor, co fin de denunciar de forma intimidatoria o cidadán por ‘atentado á autoridade’ e deste modo frear unha posíbel denuncia deste”. Asemade, “obsérvase unha tendencia a que os procesos xudiciais sexan arquivados na fase de instrución, sen esgotar as posibilidades de obter probas e facendo imposíbel que decorra un xuízo”, incluso cando existen “indicios sólidos de criminalidade”. Tampouco se persegue a falta de identificación dos integrantes das forzas de seguridade do Estado, que é obrigatoria, algo que incumpren con “frecuencia” para “impedir que as persoas que sofren agresións policiais poidan identificalas de maneira individualizada”. Cando aparecen denuncias polas malas prácticas destes corpos de seguridade a lexislación española “propicia que os sindicatos policiais ou de funcionarios de prisións usen o dereito penal para represaliar a denuncia pública das súas malas praxes”. Balas de goma Entre 2000 e 2020 o informe relata que unha persoa morreu no Estado español polo impacto dunha bala de goma e 11 perderon a visión nun ollo, amais de provocar amputacións e ruptura de vértebras ou costelas. Aínda así, “tan só en dúas ocasións se puido identificar o autor do disparo no marco dun procedemento penal, o resto de casos resultaron impunes”, resolve o texto. Na utilización destas balas por parte dos corpos de seguridade dáse “con frecuencia un uso inadecuado, susceptíbel de producir malos tratos ou torturas nas persoas afectadas”, polo que as entidades que redactaron o informe defenden que “deben ser proscritas do ordenamento xurídico español”. Á vez, as pelotas de foam, a priori con menos impacto, tamén deixaron cinco persoas feridas de gravidade en Catalunya, que xunto a Euskadi e Nafarroa vetaron as balas de goma. Os disparos de balas de goma foron documentados o 24 de xuño de 2022 no valado de Melilla, cando os axentes españois trataban de evitar a entrada no Estado de migrantes nun intento de cruce masivo que rematou con 37 mortes, e que Amnistía Internacional denunciou que Madrid e Rabat encobren. É nesta fronteira e na de Ceuta na que o informe denuncia expulsións ilegais. A prohibición desta munición formaba parte das negociacións para derrogar a Lei de Seguridade Cidadá, coñecida como lei mordaza, que non foi aprobada. Falta de investigación sobre a ditadura franquista O Código Penal español contradí o dereito internacional e fixa en 15 anos como máximo a prescrición por estes crimes, que a nivel internacional non prescriben, ao non definilos como crimes de lesa humanidade. Precisamente isto leva a que as demandas de vítimas de torturas na ditadura franquista non sexan admitidas polos tribunais, a pesar de que cinco entidades da ONU trasladaron na última década a Madrid que isto é incompatíbel coas súas obrigas internacionais. Arredor desta cuestión, a Generalitat anunciou na segunda feira que exercerá a acusación popular para intentar evitar que a Xustiza arquive a única denuncia en Catalunya por torturas da Policía na ditadura. As entidades en defensa dos dereitos humanos apuntan que a Lei de Memoria Democrática non implicou a derrogación da Lei de Amnistía de 1977, que xulgan como un dos principais obstáculos para que se xulguen estes crimes.