(Non) nos queda Portugal

Para comezar, vaia por diante que a miña identidade fundamental é galego-portuguesa, que gusto enormemente do territorio situado alén do Miño e que en Portugal sempre me topo na casa, unha casa acolledora. Dito isto, resulta evidente que celebrei os 50 anos do 25 de Abril, con amigos e amigas, mais tamén en privado, e que nese día lembreime de "Grândola", e de moitas máis cousas positivas que este país sempre me aportou. Por iso, os cantos dos Resentidos "menos mal que nos queda Portugal" e "Vigo, capital Lisboa", son os meus cantos. Así, e con pesar, debo falar de dúas novidades que non me agradan do veciño e que están a tinxir un pouco no meu corazón a extraordinaria conmemoración da Revoluçâo dos Cravos. O de Altri, por salvar os portugueses, ten máis a ver con iso de que o capital non ten patria, só busca o lucro onde lle resulta máis conveniente Como se pode supor as dúas novas negativas teñen que ver co ascenso da extrema dereita de Chega nas últimas eleccións e co caso da empresa portuguesa Altri, que se propón esnaquizar unha parte da miña orixinaria Ulloa e todo o centro de Galiza. O fenómeno Chega é parente doutras forzas posfascistas europeas, mais opino que debe máis ao bolsonarismo e ao voto do descontento, en certa medida conxuntural, que a unha repunta das posicións ultras en Portugal. Así o manifestou António Costa na noite electoral, cando formulou a idea de separar o voto estrutural a Chega daquel que era froito do momento. O de Altri, por salvar os portugueses, ten máis a ver con iso de que o capital non ten patria, só busca o lucro onde lle resulta máis conveniente. Así, a unha moratoria da plantación de eucaliptos en Portugal, que en Galiza semella respectarse menos, Altri resposta procurando localizar a súa celulosa a medio camiño das de Pontevedra e Navia (Asturias), no corazón eucalipteiro do noso país. Descontento Desde sempre Portugal foi unha nación moderada, sufrida, onde uns salarios baixos e un Estado do Benestar bastante imperfecto, se compensaban cunha taxa de paro menor e con estruturas sociais, procedentes da vella sociedade labrega, moi estables. A sociedade nunca protestou moito, é máis relixiosa que a nosa e mantén valores máis conservadores como os da familia clásica, que segue sendo norma. Neste contexto, e cunha esquerda fragmentada e impotente, expresouse o descontento. Un descontento que enxalza os valores patrios (que nunha nación unitaria, conservan un tufo salazarista), fai desconfiar dos outros (os xitanos, os inmigrantes, etc.) e explotou contra a corrupción. Logo non fai falta programa, Chega conectou con eses sentimentos e o seu resultado foi espectacular, moi por enriba do Vox hispano, e ademais ameaza con desestabilizar un sistema político exemplo de tranquilidade por moitos anos. A cuestión é se ese Portugal feo de Chega se manterá, mesmo conseguirá desprazar a dereita democrática nas preferencias conservadoras, ou se irá reducindo pouco a pouco como acontece agora no Estado español ou no Norte da Europa. Estrago Polo que respecta a Altri, en Portugal tamén funcionan multinacionais clásicas, que fixan no máximo beneficio as súas expectativas empresariais. As industrias de enclave como a que propón a empresa non teñen en conta o territorio, nin as persoas que viven alí, só as contas de resultados e lecturas simplistas do espazo que consideran que no medio dun gran eucaliptal débese colocar unha celulosa. Lendo o estudo de impacto ambiental que presentaron isto queda claro: a auga non é unha riqueza, é un recurso que se ensucia e se devolve quente; o Camiño de Santiago é unha sigla, CSF, como se di; no territorio non hai gando, nin outras empresas, etc. Con Altri tampouco nos queda Portugal, pero no fondo moitas das multinacionais, a pesar dalgúns avances en responsabilidade social, seguen sen ter patria e moito menos sensibilidade por territorios onde a acumulación por despoxo, estragar os lugares, convértese en norma. Como acabamos de ver, Portugal non é completamente inocente. Aínda así cómpre celebrar os 50 anos da Revoluçâo dos Cravos, como acto de dignidade nacional colectiva, e celebrar a súa cultura e escrita como se fose a nosa. Portugal sempre será un gran referente, aínda que deba profundar a autocrítica de séculos de pasado colonial e sexa necesario que considere a Galiza como se merece, non como esa forzada parte dunha España unitaria, que o medo a Castela lle impide reivindicar. Pero sexamos indulxentes, ningún territorio, ningunha sociedade da era capitalista actual é perfecta.