As bruxas no pasado e no presente

Durante moito tempo as bruxas foron relegadas, maltratadas por un mundo que as consideraba herexes, aínda que tamén ocultamente visitadas por moitas persoas. O novo libro de Ledicia Costas, Pel de cordeiro, fala delas, das mulleres sabias odiadas porque a súa intelixencia daba medo nunha sociedade que non estaba preparada. A Inquisición foi o período histórico no que a represión cara a elas foi maior, cunha serie de ataques atroces e inhumanos que a autora viguesa describe no inicio deste libro no que parte da historia de Catarina, unha moza que pertence a unha estirpe de bruxas, unha circunstancia que a marca para sempre, e a través da que advertimos a vinganza que está presente ao longo da lectura. A obra comeza coa frase “Mariña presentía que ía morrer…”, unha fórmula que nos leva a lembrar a Gabriel García Márquez, concretamente a mítica Crónica de una muerte anunciada, polo que xa se observa que é unha novela que dialoga con todas as literaturas, pero de forma moi especial coa latinoamericana nesa descrición de mundos máxicos e coa galega de autores como Cunqueiro. O libro é, para min, o máis potente da autora viguesa, cun estilo moi depurado, que combina a intriga que sempre caracteriza as súas historias cunha forma de narrar moi poética e coidada, que marca un antes e un despois na súa escrita, sobre todo da destinada para público adulto. A obra divídese en dúas partes. A primeira conta a historia desa Catarina e das súas antecesoras, sobre todo a súa avoa, que a marcan para sempre debido ás visitas que diariamente reciben na súa consulta de Merlo (un espazo, por certo, que a autora recupera doutra novela súa anterior, Infamia), e de como vai medrando coa conciencia de que é unha muller libre pero enreixada ao mesmo tempo. Despois temos a Lola, unha muller da nosa época atrapada nunha relación de parella que a consume e con dúbidas sobre a maternidade, situación que a leva a un colapso e a visitar unha bruxa. As dúas historias, separadas por unha gran franxa temporal, teñen moitas concomitancias, pois o que a autora pretende demostrar é que o mundo segue sendo aínda moi patriarcal e que a sabedoría feminina segue sen querer comprenderse. Mentres lía, sobre todo a parte de Catarina, veume á cabeza a novela Deiche ollos e miraches as tebras, de Irene Solà, e tamén o ensaio Bruxas. A forza invencible das mulleres, de Mona Chollet. Precisamente, o que se observa na obra de Costas é unha primeira parte moi potente, mentres a segunda decae ou semella algo forzada por momentos, sobre todo porque o argumento é máis previsible.