Revelar a palpitación das tebras

Nunca foi fácil ler a poesía de Oriana Méndez. Tampouco ten que selo. Sobre todo cando cifra a dificultade de comunicar, en xeral, e de expresar o amor, en concreto. Aínda que cara o final do libro aparece o eu, na meirande parte artéllase o discurso en torno a dous desde unha perspectiva aparentemente externa. Dous que son o número necesario para superar o ensimesmamento, para abrirse á outridade, de aí que ás veces sexan "dúas voces" que non sempre poden falar: "dous enmudeceron". É complexo saír da subxectividade cos límites da lingua, "colocar un pé fóra de un mesmo", tamén para os amantes. Estes buscan unha linguaxe propia porque se pensan únicos, mais as palabras que son ponte tamén son fronteira, o que desdí iso de que é un código habilitado para expresar un número infinito de mensaxes. O problema xorde cando non se sabe cal é a materia que se sente e como se traduce, cando non se pode nomear o inapreixable porque a comprensión está suxeita: "mediante filamentos fíos / nin sequera cabos / frebas de raciocinio / prendidos das súas propias memorias". Así as relacións ciméntanse sobre as contradicións que doen e a asunción dunha zona escura, "O que dous vían é precisamente o mesmo / que non podían ver", mentres non admiten que o amor, como toda representación, é unha produción máis do mundo, de aí que a lingua, como a man, sexa "cunca produtora". Como obxecto da realidade parécese moito a outros obxectos similares. Ao final todo é repetición, ou se nos atemos ao título, sucesión. Por iso moitos dos motivos que conforman o poemario (a egua, a árbores, a cidade ou o lume) son constantes e, por iso, a natureza permanece impasible ante o inmanente: "DESDE ESA área matriz camiñaron /o trigo ondulábase indiferente /inconmovíbeis o mundo e o trigo". A tensión entre finitude e eternidade é parella, dun lado, á tensión entre o individual e o social (a cidade) que se quere suspender mentres dura a paixón e, doutro, á tensión entre a perspectiva analítica de quen pensa no que foi e a vibración emocional que se coa polos versos. Percíbese de xeito moi claro no último apartado que se abeira desde a prosa ás "actividades especulativas" para seguir despois na mesma sintonía co verso, porque a reflexión tamén se fai poesía, como a poesía se fai comprensión, cos mesmos vimbios que se chantan no vórtice dos recursos da lírica desde os primeiros versos, enérxicos e impactantes. Dá traballo a lectura, pero botar luz sobre as transferencias das imaxes é, a fin de contas, unha das propiedades da poesía.