A valentía dunha novela

Sempre existiron persoas adiantadas ao seu tempo, que ousaron defender ideas que daquela semellaban de tolos pero que realmente eran moi avanzadas. Hjalman Söderberg é un dos grandes escritores suecos, precisamente por esa valentía para abordar na súa literatura temas polémicos. Grazas á editorial Irmás Cartoné podemos gozar en galego d'O doutor Glas, un clásico publicado en 1905 e que foi traducido por David Á Álvarez Martínez. Nel emprégase a fórmula do diario para contar as historias que lle van sucedendo a un médico, o doutor Glas, que leva unha vida tristeira e monótona, que un día se ve interrompida pola visita de Helga Gregorius. Muller casada co pastor da vila polo que ela sente noxo debido a que é moito máis vello e obrígaa a manter relacións sexuais cando non lle apetecen. A novela, considerada a súa grande obra mestra, é revolucionaria, moi valente, pois nela abórdanse temas controvertidos naquel tempo, como o aborto, a eutanasia, o adulterio, as violacións no matrimonio, o suicidio… É precisamente ese ton diarístico o que lle permite ao autor profundar nos recunchos máis agochados da alma do personaxe protagonista, o cal reflexiona sobre a vida e, sobre todo, sobre a felicidade e o pracer e do que podería facer para fuxir desa existencia banal. Moi filosófico, o libro ten un ritmo trepidante, a intriga sobre o que pasará mantense todo o tempo, aínda que ás veces hai episodios máis crípticos e nos que baixa a acción. O autor coida moito as descricións sobre os lugares e espazos que habitan os personaxes, tanto que, por momentos, semella un canto de amor á beleza de Estocolmo, unha percepción que se opón á temática do libro, na que tamén se lanzan ideas arredor do ben e do mal, do legal e do ilegal, do moral ou do inmoral, confundindo á mantenta todos estes conceptos nun exercicio literario moi buscado que nos leva a cuestionarnos sobre o lado do que estamos. Neses diarios, que conteñen unha grande introspección psicolóxica, o narrador fai preguntas sobre o seu estado anímico e sobre que pode facer para ser máis feliz. Todo o tempo atopamos continuas chamadas á acción, como cando se di "quero actuar. A vida é acción. Se vexo algo que me inquieta, teño que intervir", ou "querer é poder escoller. Ah, que difícil é escoller!". Pero, sobre todo, e como xa se dixo ao comezo, é unha novela que destaca pola súa contemporaneidade, algo que se pode ver cando, por exemplo, o doutor Glas convida a muller a divorciarse porque "non está atada ao seu home por ningún apuro económico", idea que naquel comezo do século XX debía ser, cando menos, revolucionaria.