A vergoña do galego

De certo que na súa vida se terán confrontado cunha situación na que comendo á parcería, queda un único exemplar de oliva ou unha croqueta, un aro de lura ou unha á de polo. Nesas circunstancias, sempre hai alguén que cualifica esa timidez para devorar o último anaco que fica no prato como "a vergonza do galego". É un lugar común, un clixé dos moitos que se nos atribúen como pobo e como cultura. Como todos os clixés teñen algo de verdade e un moito de mentira. Non é certo que esa situación se dea en exclusividade entre galegos, senón que é unha norma de conduta moi expandida, cando menos no mundo occidental, de cuxa cultura tamén participo. Acontece en Bélxica, onde pasei unha boa metade da miña vida, ou en calquera outro dos países europeos que teño visitado. Sempre hai alguén que cualifica esa timidez para devorar o último anaco que fica no prato como "a vergonza do galego" Mellor en castelán Mais a vergoña do galego existe, si, e de xeito superlativo en relación coa súa lingua. Non só mudamos de rexistro lingüístico cada vez que alguén que atende ao público nos recibe ou nos contesta en castelán. É unha cuestión de educación, mais non de boa educación, senón de ma educación, que entende a submisión como norma de conduta axeitada a todo tempo e lugar. Si, a vergoña dos galegos é o distanciamento progresivo da lingua propia e a asunción do uso de linguas alternativas máis expandidas no mundo, unhas veces como proba de cosmopolitismo (as menos) e outras como avaliación económica da importancia desas linguas no contexto mundial. Mellor falar en castelán, que non deixa de ser a segunda lingua en número de falantes do mundo que se conformar con falar a diario na lingua que nos foi transmitida polos nosos antepasados. Preferimos na meirande parte dos casos ser "españolitos" de provincias, que falamos cun acento e cunha sintaxe atrapallada inzada de galeguismos retóricos, que ser nós mesmos. E todos isto despois de máis de corenta anos de normalización lingüística, de galego nas escolas e na educación secundaria. Isto resulta nunha catástrofe social sen precedentes, pois negando a herdanza lingüística negamos tamén a herdanza cultural, aquilo que nos é propio e distintivo como pobo e como comunidade. Disolvémonos na masa informe que fala castelán/español polo mundo adiante con argumentos pouco sólidos. E non se trata dun mal específico das clases economicamente privilexiadas, que de sempre foron internacionalistas. É ben sabido que o capital non ten patria e cando a ten é só naqueles casos nos que pode tirar lucro económico da situación, quer por autarquía ou por proteccionismo. Non, é un mal expandido coma se dunha doenza endémica se tratase, pois resulta transversal a nivel de clase e tamén de ideoloxía (reaccionaria ou supostamente progresista). Nestas situacións de crise social procúrase un inimigo que sexa responsábel único de ter chegado a esta encrucillada. Apúntase ao goberno, como promulgador de leis e promotor de políticas contrarias polo mal uso do poder (que outra cousa é o poder dun goberno que o uso do orzamento). Si, o goberno sempre ten a culpa, quer por desleixo quer por inacción. Mais en ocasións escasas os que critican o goberno encontran un nivel de responsabilidade mínimo no seu propio comportamento. Resistencia No nacionalismo abundan as desercións, a dobre moral e o sectarismo máis innobre. Cando un dirixente dun partido nacionalista fala exclusivamente castelán cos seus fillos, cando os militantes nacionalistas non acoden aos eventos culturais que teñen a lingua propia como insignia, cando seguen coma embobadiños as normas de mercado e os usos e costumes foráneos para non ser diferentes senón gregarios, para non ser afoutos senón submisos, en todas esas circunstancias e comportamentos, os militantes nacionalistas están facendo deserción da lingua e da cultura propia e, daquela, non amosan ningún tipo de coherencia. Non digo que sexan traidores, que esa é unha outra categoría, son simplemente desertores, que é categoría humana ben triste. Todo isto soa moi dramático, case unha ladaíña sen moito percorrido, en particular para ti, que me estás lendo nun xornal nacionalista que leva heroicamente persistindo logo dun milleiro de días de aparecer nos quioscos, para ti que les en galego e fas a túa vida en galego. Mais como se le no monólogo de Hamlet "cal é máis digna acción do ánimo, seguir os tiros penetrantes da fortuna inxusta ou opoñer os brazos contra este torrente de dificultades e darlles fin con atrevida resistencia". Velaí o quid deste artigo, para ser ou non, cómpre opoñer resistencia á vergoña do galego.