As músicas do pasado que aínda hai que recuperar

Recuperar a memoria esquecida -ou ocultada- da República significa tamén recuperar a creación artística daqueles anos, estudar cal era o reflexo simbólico que aquela sociedade creaba de si mesma. Ás veces, unha novela ou unha peza de teatro permítennos imaxinar unha etapa histórica máis vivamente que os datos -por outra parte, imprescindíbeis- pacientemente escolmados e analizados polos historiadores. Sempre existen lagoas que cubrir en canto ao noso coñecemento do pasado mais no caso da Galiza, as ausencias son tanto maiores en canto que a ocultación dunha historia propia foi un dos obxectivos principais daqueles que gobernaron a ferro o noso país A música tamén fai parte dese retrato emocional dunha época. É sempre iluminador saber que composicións se escoitaban, nunha altura dada, nos lugares públicos, nos salóns privados, nas salas de concertos. O poder evocador da música suple os obstáculos técnicos que xorden á hora de recrear os sons que proceden do pasado. Samuel Diz é un guitarrista clásico, intérprete e investigador, que se especializou na música da Xeración do 27, e que xa nos ten ofrecido gravacións tan interesantes como Guitarra clásica galega, no que recuperaba un repertorio inédito de compositores como Xesús Bal y Gay, Rosa García Ascot, José Chas ou José Fernández Vide, nun intento de retomar a tradición musical galega para este instrumento, xunto con obras de compositores contemporáneos como Fernando Buíde e con algunha peza que reflicte a pegada que Galiza deixou en compositores foráneos, como a Suite compostelana de Mompou. No ano 2019, Samuel Diz realizou unha residencia artística na Huerta de San Vicente, a Casa Museo de Federico García Lorca, onde puido gravar un disco, titulado Memoria de la melancolía, coa guitarra orixinal do poeta que se conserva alí, interpretando pezas de Gustavo Durán, Emiliana de Zubeldía, Baltasar Samper, Regino Sainz de la Maza, Adolfo Salazar, Carlos Guastavino, Daniel Fortea, Manuel de Falla e Simón Tapia Colman. A raíz daquela residencia, orixinouse o proxecto Músicas inéditas en Casas literarias, que xa ten percorrido as casas de Rosalía de Castro, Vicente Risco e Emilia Pardo Bazán e que deu como primeiro resultado a recuperación dunha escolma de partituras orixinais do compositor, guitarrista e pintor lucense Tino Prados (1924-1981), na que se inclúen os poemas musicados "O camiño do monte", de Uxío Novoneyra e "Soio na noite" de Manuel María. As dúas pezas foron estreadas en 1961 polo tenor "Angelillo" e a orquestra de pulso e púa do Círculo das Artes de Lugo, e permaneceron inéditas até o de agora no arquivo familiar de Tino Prados. Diz e Faia Díaz -unha das compoñentes do grupo De Vacas- darán un concerto este sábado 28 na Casa Museo Manuel María na que presentarán estas e outras pezas de Tino Prados, un grande dinamizador da vida musical de Lugo, como o valse crioulo "O carreteiro" ou a danza moura "Zoraida". Sempre existen lagoas que cubrir en canto ao noso coñecemento do pasado mais no caso da Galiza, as ausencias son tanto maiores en canto que a ocultación dunha historia propia foi un dos obxectivos principais daqueles que gobernaron a ferro o noso país (e unha consecuencia do desleixo dos gobernantes actuais). Proxectos como este permítennos deitar unha ollada sobre un legado que permanece oculto para o gran público e desmentir a falacia de que non existe unha rica tradición cultural na Galiza.