As chaves da sentenza do Constitucional que anula o límite de 15 anos fixado por Rueda para actuar contra obras ilegais na costa

O Tribunal Constitucional (TC) declarou inconstitucionais dous artigos da coñecida como lei de acompañamento dos orzamentos da Xunta da Galiza para 2023 (Lei 7/2022 de 27 de decembro), dando a razón ao Estado nun recurso de inconstitucionalidade presentado polo Goberno de Pedro Sánchez en setembro do ano pasado. O Alto Tribunal tomba así os artigos 10 e 11 desta lei galega, e a disposición transitoria primeira da mesma norma. Anula deste modo o límite de 15 anos que puxo por lei o Goberno galego de Alfonso Rueda ao prazo de actuación contra as obras ilegais no litoral da Galiza. Estes artigos da lei de acompañamento orzamentaria da Xunta mesmo foron obxecto dunha Comisión Bilateral entre os Gobernos español e galego, mais ao non chegar a acordo o Consello de Ministros en setembro de 2023 aprobouse a presentación do recurso de inconstitucionalidade entendendo que a Xunta invadía competencias estatais creando “desigualdade” nos distintos territorios con este prazo de 15 anos. A norma galega xa tivera críticas no momento da súa inclusión na lei de acompañamento, ao entenderen entidades ambientalistas que abría a porta á regularización de obras ilegais na zona do dominio público marítimo-terrestre. Os artigos declarados inconstitucionais limitaban a un prazo de 15 anos o período de obrigación de restitución de obras ilegais nas zona de dominio público marítimo-terrestre e abrían a porta á súa regularización logo deste período, o que levantou críticas e provocou que o Estado reclamara á Xunta da Galiza un cambio ao “chocar coa lexislación estatal” estabelecida na Lei de Costas. Agora o TC sentencia que, no caso deste artigo 10.1 é inconstitucional porque “esta acción da Administración non está suxeita a ningún prazo na Lei de Costas”. O Constitucional avala por unanimidade a lei galega de litoral No caso do artigo 11, o TC declárao inconstitucional por reproducir o contido do artigo 95.1 da Lei de Costas sen cumprir cos requisitos esixidos pola doutrina constitucional. A sentenza do Constitucional considera que a reprodución do artigo “non tiña por finalidade facilitar a comprensión da lexislación autonómica de desenvolvemento e introduce alteracións respecto do contido da lei estatal. A maiores e por estar en conexión con estes artigos da lei galega, o TC tamén declara inconstitucionais e polo tanto nulos os artigos 10.1, parágrafo segundo, 10.2 e 10.3 e a disposición transitoria primeira. “Pola porta de atrás” O doutor e profesor titular da Área de Análise Territorial da Facultade de Xeografía da Universidade de Santiago de Compostela (USC) Valeriá Paul Carril explica que desde o ano 2009 a Xunta está a levar a cabo unha “estratexia de desregularización” arredor da ordenación do territorio no país. Nesta estratexia enmarca os artigos que vén de anular o TC e critica que sistematicamente a Xunta “aproba na lei de acompañamento dos orzamentos cócteis tremendos en ordenación do territorio”. Valeriá Paul explica neste senso moita da normativa da Xunta na materia. Nos últimos anos semella “querer marcar o territorio en relación co Estado, en permanente conflito”, di. Amósase a favor disto, pero matiza que “a Xunta só desregula e en nome da ordenación do territorio ao final hai unha maraña de leis e acaban facendo o que queren”. O secretario xeral da Asociación para a Defensa Ecolóxica da Galiza, Fins Eirexas, coincide en que a Xunta “hai moitos anos que cobiza as competencias de costas pero non para unha mellor xestión, é só para poder especular”. Eirexas chama a atención en que "o PP na Xunta leva anos tentando socavar a lexislación de costas e a de protección da natureza para permitir a barra libre nunhas zonas que son moi gorentosas”. O secretario xeral de Adega critica o “subterfuxio” e a “porta de atrás” no que a Xunta do PP ten convertido as sucesivas leis de acompañamento dos orzamentos “para modificar cuestión importantes sen debate parlamentario”. A totalidade do litoral galego pasa a ser Rede Natura 2000 No caso destes dous artigos anulados polo TC, Eirexas sinala que o tribunal “tiroulle das orellas” á Xunta porque con estes artigos pretendía “consolidar e amnistiar delitos urbanísticos reducindo os prazos de actuación por parte da Administración”. Sobre a legalidade urbanística na costa galega, lembra Adega que hai moitos exemplos en todo o litoral, como o caso do Hotel Balneario Talaso Atlántico en Oia (Baixo Miño), declarado ilegal polo Tribunal Superior de Xustiza de Galiza “e que segue aí conculcando a lei de costas e facendo os propietarios e permitindo a Xunta insubmisión xudicial”. Eirexas ve “gorentosos intereses especulativos, neste caso urbanísticos” na normativa da Xunta. A confrontación polo litoral galego dirímese Altro Tribunal Os confrontos entre a Xunta da Galiza e o Goberno español sobre as competencias no litoral están alcanzando o cualificativo de “combate constitucional”. Aínda que separados un ano no tempo, os dous recursos de inconstitucionalidade formulados polo Estado contra a normativa da Xunta da Galiza teñen un denominador común: o litoral galego. O resultado de momento está empatado, a Xunta gañou cando o TC dixo fai uns meses que a súa Lei do Litoral non era inconstitucional, pero vén de perder agora nestes dous artigos anulados polo TC e considerados insconstitucionais por vulnerar a Lei de Costas do Estado. Unha das protagonistas dentro do Goberno galego en ambas as disputas é a conselleira Ángeles Vázquez, no momento dos recursos tamén vicepresidenta segunda da Xunta. A respecto desta xudicialización do litoral galego, Vázquez reivindicaba a potestade do Goberno galego para lexislar nesta materia. A explicación que daba daquela (setembro 2023) a conselleira da introdución dos 15 anos como límite para actuar pola Administración nas ilegalidades na costa era que a lei estatal “non é clara e provoca inseguridade xurídica”. Así Vázquez argumentaba que “o que pretendemos a través da lei de acompañamento é clarificar”.