Un estudo encargado polo BNG a profesores da Universidade da Coruña conclúe que as prórrogas outorgadas á concesionaria da AP-9 son ilegais porque supoñen un "cambio substancial" nas condicións que debería supor a súa saída en concurso público, á vez que rebaixa a 904,7 millóns de euros o custo do rescate da autoestrada ao soster que Audasa non tería dereito a ser compensada polo diñeiro que deixaría de gañar até o final do período de explotación.
Son as dúas conclusións do estudo elaborado polos profesores de Dereito na UDC Carlos Aymerich e José Antonio Blanco, que acompañaron á portavoz nacional do BNG, Ana Pontón, na presentación do estudo sobre a autoestrada, que rebaixa moi substancialmente os cálculos sobre o custo do rescate da autoestrada feitos polo Goberno central (4.000 millóns) e Xunta (entre 1.612 e 2.355 millóns).
En palabras de Ana Pontón, o estudo evidencia que "a mellor decisión desde todos os puntos de vista" é proceder ao rescate da AP-9, primeiro, porque as prórrogas concedidas a Audasa para a súa explotación até 2048 son "ilegais" e, en segundo lugar, porque o custo para as arcas públicas é inferior ao desembolso de 2.400 millóns que o Estado deberá abonar até o final da concesión polas peaxes en sombra e outras bonificacións.
Prórrogas ilegais
En concreto, a análise xurídica feito polo profesor Carlos Aymerich, portavoz parlamentario do Bloque entre 2009 e 2012, estima que as prórrogas outorgadas en 1994 polo Goberno presidido por Felipe González e, seis anos máis tarde, no 2000 polo Executivo de José María Aznar son contrarias ao dereito europeo e, por tanto, ilegais ao significar un "cambio substancial" non previsto nos pregos iniciais ao estender "nun 90%" o prazo de explotación inicial.
Aymerich lembra que o caso da anulación por parte do Tribunal de Xustiza da Unión Europea (TXUE) da prórroga concedida polo Goberno italiano aos explotadores da autoestrada Tirrénica –entre Livorno e Civitavecchia–, que creou xurisprudencia sobre as extensións de concesións que se entenden máis dun 60% do prazo inicial e que son consideradas como "adxudicacións directas" ao limitar a concorrencia doutros candidatos ao contrato.
Por outra parte, o estudo apunta, con base na xurisprudencia creada polo Tribunal Supremo cunha sentenza emitida en 2022, que en caso de anulación de contrato por motivos legais as empresas non teñen dereito a ser compensadas por lucro cesante, é dicir, polos beneficios que deixarían de obter polo servizo pois, se fose así, seguirían cobrando "de facto" pola explotación do mesmo.
Os promotores do informe consideran que o procedemento aberto pola Comisión Europea contra o Estado español pola prórroga do ano 2000 abre a porta a aproveitarse deste escenario para proceder á anulación e posterior rescate da autoestrada pola vía da "revisión de oficio", para o que sería necesario que o Goberno central actúe "de boa fe" e asuma o ditame de Bruxelas sen plantar cara.
Descontado o lucro cesante, a análise económica feito polo profesor José Antonio Blanco conclúe que Audasa só debería ter dereito a recibir o importe equivalente ao valor da AP-9, que estima en 904,7 millóns de euros segundo a taxación á que foi sometida o Grupo Itínere, no que se integra a empresa concesionaria da autoestrada, no ano 2018.
Cifras infladas
Pontón contrastou esta cifra coas "infladas" achegadas sobre o custo do rescate polo PP desde a Xunta e o PSOE no Goberno estatal, nas que considera que hai un intento por "xustificar" que non se pode asumir o rescate polo seu impacto nas arcas públicas.
Neste sentido, o estudo encargado polo BNG resalta que o Estado deberá pagar até o final da concesión un total de 2.844 millóns de euros a Audasa polas chamadas 'peaxes en sombra' ou outro tipo de bonifiacións, que supoñen "30%" da facturación anual da concesionaria.
Por tanto, Pontón incidiu en que o desembolso para a administración polas obras de conservación e mantemento da autoestrada é de 11,8 millóns de euros, "moito máis barato" do que o Estado abona polas bonificacións e peaxes en sombra.
Así as cousas, o Bloque ve "evidente" que o rescate "significaría un aforro moi importante para as arcas públicas" que pode acometerse aproveitando que o contrato de prórroga foi "ilegal" e é "anulable" por ser unha decisión que se adoptou "a favor de Audasa e en contra dos galegos".
