A Galiza suíza

Por iniciativa do dinámico activista Xosé Abelenda, hai uns días fun convidado a presentar a miña novela Ao sur da liberdade na cidade de Delémont (cantón de Jure), xunto ao amigo bergantiñán Antonio Andrade Figueiras, que tamén presentou o seu libro Reválida de sexto, unha nova traxepopea sobre a nosa emigración. presentación dos nosos libros no Musée Jurassien d'Art et d'Histoire era unha actividade paralela á clausura da exposición Taxi Compostelle, sobre a nosa emigración en Suíza, e á Semana de Cinema Galego de Delémont, onde se proxectaron filmes como As Bestas, Matria, O que arde, Arraianos ou A lingua das bolboretas nunha sala comercial daquela vila. Taxi Compostelle, comisariada polo suízo-galego Antonio Rodríguez e visitada por 7.000 persoas, espella a emigración galega en Suíza desde os seus comezos ata a actualidade con fotos, paneis e vídeos moi interesantes, xunto con testemuños e obxectos persoais dos nosos emigrantes que sempre lles lembraran a matria. Algunhas das fotos dos emigrantes coas vellas maletas a entraren naquela Suíza nos anos 1960 son estarrecedoras e fixéronnos acordantes da famosa foto de Manuel Ferrol que simboliza coma ningunha a traxedia da emigración. A Deputación da Coruña, nas persoas do seu vicepresidente Xosé Regueira e da deputada Sol Agra, presentes tamén en Delémont, estaban a tentar traer a exposición á nosa terra. Oxalá. Brinde pola Terra Fermoso foi o serán do Festival Folclórico e gastronómico organizado pola asociación Galiza Celta de Delémont o sábado 20 de abril, con asistencia de máis de duascentas persoas chegadas de diversas cidades suízas. Durante cinco horas soaron ducias de pezas tradicionais co mellor do noso folclore interpretado e bailado por rapazas e rapaces galegos de segunda e terceira xeración en Suíza, case todos galegofalantes. Alí estaban as gaitas e as danzas da Roda de Lausanne, da Irmandade de Genève, da Galiza Celta, etc. E todo o acto, música e alocucións, ganduxado pola simpatía entrañable e luminosa da actriz galego-suíza Isabel Blanco. Como o mal nunca acouga, non se pode decer moi alto que unhas horas máis tarde do serán, nunha baiuca da Liberté de Delémont, un feixe de galegos de Ponteareas, Santa Comba, Mazaricos, Coristanco, Catoira, Rianxo, Vigo e Moaña brindamos pola Terra e proclamamos a II República Galega, cuxa presidencia no exilio recaeu nunha compatriota de Catoira. Malia a política narco-folclorizante da Xunta cara á nosa emigración, en Suíza vin unha Galiza que ten unha consciencia identitaria para alén da consciencia sentimental O domingo 21 á tarde a sorpresa de Antonio Andrade e miña foi máxima ao comprobarmos que a sala onde iamos presentar os libros estaba ateigada con máis de oitenta persoas (para a presentación en Suíza de dous libros galegos!). As exposicións correron ben e as preguntas dos presentes deron lugar a un intenso debate sobre a identidade, a historia e a emigración galegas. Ao remate, antes da sinatura de libros, irromperon na sala as gaitas da Galiza Celta de Delémont interpretando a Marcha do Antigo Reino de Galicia con todo o auditorio posto en pé. Debo recoñecer que me emocionei, que me conmoveu aquel mergullo de galeguidade sentida, aquela demostración de fidelidade á Terra recibida das mans de moitos galegos e galegas de Suíza e, como ramo, aquela peza musical tan solemne, simbólica e sorpresiva. Sotaque francés No avión de volta viña pensando na intensa vivencia daqueles días. En Suíza predominan os galegos de Xallas, Bergantiños, Fisterra e Soneira, pero tamén hai compatriotas doutras bisbarras do país. En Suíza vivín a afinidade e irmandade galego-portuguesa, con portugueses frecuentando centros e locais galegos e viceversa. En Sainte-Croix parei na casa dos rianxeiros Emilio e Diana, con moita neve fóra e moita música e calor e soños e risos dentro. En Suíza, malia a política narco-folclorizante da Xunta cara á nosa emigración, vin unha Galiza que ten unha consciencia identitaria para alén da consciencia sentimental (véxanse os resultados das últimas eleccións). En Suíza abracei galegos como Emilio, Diana, Chucho, Xosé, Lito, Ioli, Vasques ou Afonso que soñan con voltar a un país dono do seu. En Suíza ouín fillos e netos de galegos –nacidos alí– a falaren orgullosos o noso idioma con sotaque francés ou alemán, de xeito que non me saían da mente aqueles poderosos versos de Ferrín: "Nunha nena de seis anos que naceu en Basilea / e cantou pra min a Internacional en idioma galego e non/ puiden rete-lo pranto e foi en mil novecentos/ setenta e catro, e por ela / reclamo a liberdade pró meu pobo".