Os eólicos baixan do monte: os proxectos presionan agora terras agrarias e gandeiras

O conselleiro de Medio Rural, José González, compareceu esta terza feira no Parlamento galego para expor as medidas que vai adoptar o seu departamento para recuperar terra agraria, materia pendente na Galiza, país que só entre 2007 e 2019 perdeu 17% das súas hectáreas agrarias: 150.000. Mais nesa exposición non se mencionou o que as organizacións labregas consideran como unha "ameaza real" para as terras agrarias e gandeiras: a nova fase do boom eólico. "Os cumes xa están ocupados e agora van a outros espazos, onde xa hai unha actividade agrícola, gandeira... e que se ve afectada", indica a Nós Diario Manuel Dacal, coordinador da Federación Rural Galega (Fruga). Unha realidade sobre a que tamén advirte Isabel Vilalba, secretaria xeral do Sindicato Labrego Galego (SLG). "Estes proxectos son un dos peores ataques de cara a ter na Galiza maior superficie agraria útil (SAU)", afirma en conversa con este medio. As advertencias tamén proceden de Unións Agrarias, que a través do seu secretario xeral, Roberto García, insiste en que a eólica "ten que converterse nunha oportunidade, non nun castigo"para o sector agrogandeiro galego. A potencia eólica en tramitación na Galiza supera os 15.918 megawatts Cambios O sinal de alerta vén tamén desde outras institucións e organismos. En O sector enerxético en Galicia: presente e futuro, estudo publicado en marzo deste ano polo Consello Económico e Social (CES) afírmase: "Obsérvase un cambio nas localizacións ao longo deste período: mentres que os primeiros parques se situaron en zonas montañosas, sobre terras fundamentalmente de uso forestal, nos últimos 12 anos os parques eólicos pasaron a ser implantados tanto en zonas de monte como en terras con vocación gandeira e agrícola". 'Eólica, Así Non' chama a rodear a Xunta o 23 de abril como protesta Na Galiza, ao feche de 2022, había instalados 3.879 MW de potencia. Destes, 3.838 son de parques eólicos, 40 MW de parques eólicos singulares, e en torno a 0,7 MW de parques eólicos experimentais e de instalacións minieólicas. Suman 176 parques eólicos que están localizados en 121 concellos dos 313 que hai no país. Segundo o informe Enerxía eólica e paisaxes culturais en Galicia, divulgado en decembro polo Consello da Cultura Galega, a potencia prevista dos parques eólicos admitidos a trámite, que suman un total de 275, conduce a perto de 7.200 MW adicionais. E é neses novos proxectos onde centran as súas preocupacións desde os sectores agrarios e gandeiros. "O que vivimos é un contínuum", explica Isabel Vilalba, con "fragmentacións ilegais de parques mais que forman unha continuidade. Un exemplo é que entre proxectos e liñas de evacuación hai unha continuidade de eólicos entre Val do Neira [concellos de Baralla e Láncara] e A Mariña". E todo iso, acrecenta, con "ocupación de terra agraria". Pola súa parte, Manuel Dacal critica que "asistimos a unha implantación masiva de parques nas zonas rurais". "Hai unha ameaza para a continuidade das actividades agropecuarias", denuncia. A Galiza é o territorio do Estado con maior potencia eólica por superficie "Chove sobre mollado" Gabriel Lopes ten unha explotación agraria en Xermade, na comarca de Terra Chá. O concello verase afectado por un proxecto eólico, Santuario, promovido por Enel Green Power, e que tamén se estende por parroquias dos municipios de Vilalba, Guitiriz e As Pontes."Afecta zonas agrarias, pon en risco explotacións de vacún", advirte este agricultor, que lamenta que nesa zona "chove sobre mollado" pola gran cantidade de proxectos existentes. Na afectación eólica a terreos produtivos unha cuestión chave son as poligonais (área afectada pola instalación dun parque). "As empresas rexistran aí grandes faixas de terreo, aínda que non teñan a propiedade, e nesa área limítase unha serie de usos e actividades", di a secretaria xeral do SLG. O coordinador da Fruga mantén que "as poligonais son inmensas e dentro delas figuran predios e terras de cultivo e de pastoreo que verían afectada a súa actividade produtiva, xa que os terreos que abrangue un parque eólico pasan a ser considerados de especial protección de infraestruturas". Isabel Vilalba lembra a que hai estudos que apuntan a que o valor do solo cae até "30%" nas zonas próximas ás poligonais. As organizacións agrarias lamentan que o desenvolvemento eólico prosiga sen ter en conta a súa afectación e inciden na importancia de preservar e priorizar a superficie agraria sobre outras actividades. Galiza concentra 47% das zonas do Estado español nas que se permitirá a eólica mariña Superficie agraria útil A superficie agraria útil na Galiza é de menos de 21%. Porcentaxe que contrasta coa media de 47% que ten o Estado español e de 40% que hai na Unión Europea. En Alemaña ou Francia supera ese 40%, por pór dous exemplos. A Unión Europea, ademais, marcou como obxectivo que 25% da superficie agraria útil fose de produción ecolóxica, unha porcentaxe que na Galiza está por baixo de 10%. Unhas cifras que preocupan máis ao ter en conta que o Centro Común de Investigación da UE, servizo interno científico da Comisión Europea, alerta que de non reverter a tendencia actual, cara ao ano 2030 a Galiza terá ao redor de 30% menos de terreo agrario. De feito, o persoal científico da Comisión sinalan a Galiza como o territorio do Estado español que máis vai sufrir esta perda de superficie de cultivo. A oposición cualifica de "fume" o plan da Xunta para "mobilizar" terra agraria O pleno da Cámara galega abordou esta terza feira a recuperación da terra agraria na Galiza, un obxectivo a lograr a través, dixo o conselleiro do Medio Rural, José González, de figuras como as aldeas modelo e os polígonos agroforestais, así como mediante concentracións parcelarias. Nesa liña, apuntou que a Lei de recuperación procura "dinamizar o territorio e reforzar a viabilidade económica das explotacións mediante o aumento da súa base territorial". As explicacións do conselleiro non convenceron nin o BNG nin o PSdeG, moi críticos coa política agraria. O portavoz de agricultura da formación nacionalista, o deputado Xosé Luís Rivas 'Mini', respondeu que falta “proxecto de país” para impedir que as explotacións agrarias continúen fechando. As políticas agrarias do PP desde a reforma da Política Agraria Común (PAC) de 1992, afirmou o nacionalista, levaron ao abandono da actividade agraria e a unha dependencia alimentaria e produtiva suicida e "hoxe [por onte], 11 de abril de 2023, a Galiza xa non produce cereal” para facer o pan porque as comarcas cerealistas están “a toxo e matogueira”. Pola súa parte, Martín Seco (PSdeG) criticou a "paralización" da Lei da recuperación da terra agraria polo "desleixo" da Xunta. Afeou ao conselleiro do Medio Rural que non desenvolveran o banco de explotacións, aínda non elaboraran o mapa de usos agroforestais e sigan sen rematar o catálogo de solos agropecuarios e forestais. Advertiu, ademais, de que a Galiza ten 900.000 hectáreas de terra abandonada, das cales 400.000 poderían ter algún tipo de rendemento.