Fin de curso

Datas de fin de curso. Relativamente. Os antigos exames de Setembro, no ensino secundario, pasan a ser en Xuño, após unhas xornadas de "recuperación". Nas universidades, todo o mes de Xullo é hábil. Iso si, os docentes poden dedicar o descanso de Agosto a preparar debidamente as materias que han de impartir o ano seguinte. Non esquezamos que o lecer excesivo turba os espíritos e, ademais, distrae o ánimo da frenética carreira meritocrática que non convén abandonar un momento. Mais conveñamos en que estamos a fin de curso e en que, na teoría teórica, sería boa época para analisarmos os vicios do sistema escolar e os posíbeis correctivos aplicábeis. Difícil está a cousa. Nervos Planas de prensa, minutos de radio e de televisión fabrican a cada paso que os examinandos das probas de selectividade –ABAU, en sigla actual– están posuídos dos nervos perante semellante proba heroica que deben afrontar se quixeren ingresar nalgunha facultade universitaria, con moi diferentes notas de corte na súa esixencia. E digo eu: como é que non se protesta por ter que realizar uns exames "por libre" após ser durante catorce anos alumnos oficiais? Acaso non son válidas as cualificacións obtidas durante o ensino primario, Ensino Secundario Obrigatorio e Bacharelato? A conto de que cómpre volver examinarse do xa cursado e aprobado? De por parte, os estudantes están nervosos de verdade ou é que teñen que estar nervosos, por orde mediática superior? O problema estará en que ou para que se utiliza a memoria na idade en que ela ten maiores posibilidades de fixación Non contrasta este pretenso nervosismo co altísimo número de aprobados nas probas anteditas? Os "nervos" (prospectivos) máis ben se poderían deber a que realizar unha carreira universitaria non implica de nengunha maneira obter un posto de traballo nun prazo razoábel de tempo, mais isto non convén analisalo, claro está, como non se comenta o disparate, mesmo en termos estritamente capitalistas, de pagar a formación de mozas e mozos para despois elas e eles iren engordar economías alleas, a calquer lugar do mundo mundial, segundo necesidades das empresas ou multinacionais de turno. Segundamente. A inclemente imitación da todopoderosa factoría norteamericana, a través da estúpida adulación da adolescencia-mocidade. Exemplo: as festas de "graduación" no bacharelato e na universidade, "horterada" maiúscula que serve para os máis pudentes estrearen prendas varias e a maioría reciclar traxes de Noitevella ou dalgún casamento. Patético. Mais hai que saír na foto, no redil, todos aparentemente iguais. Madia leva! Memoria e capacidade E un asunto central, revelador da magna contradición en que nos movemos. Por unha banda, choven a cotío mensaxes que alertan da alienación extrema provocada polo abuso do telemóbel, pantallas en xeral e redes sociais. Sendo o capitalismo experto non en prevención senón en oportunidades de negocio, déixanse medrar os problemas para, a seguir, crear "solucións" obxecto de mercado. Se aquel problema está máis que detectado e desperta alarma xeral, como é que non se aproveita o ensino para facerlle frente? Pois non. O remedio é "Máis madeira!", que diría Groucho Marx. Tiven a ocasión de ler, impresa, unha unidade didáctica facilitada en pantalla. Paupérrima. No canto de abrir a mente dos alumnos a liberárense un algo do envasado, do escuálido saber comprimido, oferécese un contido limitadísimo, non vaia ser que padeza o cerebro infantoxuvenil. Conversión do instrumento en fin, da técnica en coñecemento. Condénase o ensino "memorístico", confundindo lastimosamente potencia con contidos. O problema estará en que ou para que se utiliza a memoria, na idade en que ela ten maiores posibilidades de fixación. Naturalmente, as capacidades lingüísticas –tanto orais como escritas– son as primeiras en se resentiren. Non teño o menor fetichismo coa ortografía, mais ela é indicativa. Se eu escreber "ospital", "hinglés", "hamor" ou "umor", denotarei unha lectoescritura exigua ou inexistente, cando non alteración de facultades cognitivas. Se na leitura dun poema se ignora que os signos de interrogación ou de exclamación non son adornos senón significantes dun estado de ánimo, un pensamento, unha angustia..., daquela apaga e vámonos. Mais... consolémonos. A falta de pan (destrezas básicas, competencia leitora, comprensión dun texto longo, leitura dun libro enteiro, si, enteiro!), bons son os prefabricados industrais. A mudanza cosmético-terminolóxica que non falte: nada de instrución, coñecementos básicos e práctica cultural. Non. Agora xa vamos indo cos "obxectivos", os "procedementos" e os "proxectos". Meu Deus, que apoteose da parvicie revestida de pedantada pseudopedagóxica!