'Tecnocracia económica' ou o día que perdemos todos

A Universidade está a pasar por un momento delicado en canto a prestixio social e, en certo modo, debo dicir que o vén gañando a pulso. Cun problema endémico de enchufismos e opacidades, perfectamente medidas e encaixadas dentro dos límites do legal, o nivel académico e das publicacións científicas é neste momento cuestionado e cuestionábel. Pero non é exactamente isto o que vén a centrar a análise, senón como a necesidade de ser rendíbeis economicamente acaba por converter os servizos públicos nunha 'empresa privada' mal xestionada, que a miúdo nos deixa aos 'consumidores' con desazo. E é que nos días de hoxe son poucos os que se atreven a defender a inversión en certos servizos que non dan, nin teñen porque dar, unha rendibilidade económica directa. As bibliotecas falan de buscar 'clientes', como se un médico de garda, nunha noite tranquila, tivese que xustificar o seu traballo saíndo á procura de enfermos Así é que as bibliotecas falan de 'clientes' e da urxencia de saír a fóra a interceptar necesidades, como se un médico de garda, nunha noite tranquila, tivese que xustificar o seu soldo e pasearse polas rúas da urbe procurando enfermos. Ou o profesorado universitario, que non é medido pola calidade da súa docencia, senón meramente polo número de artigos de investigación que publica. Nin sequera pola calidade das investigacións que realiza, senón polo monto de traballos que atesoura, pois isto posicionará mellor á institución de adscrición nos listados internacionais. Así, ninguén está para o labor que se o precisa e ningún superior atopa un teito que satisfaga suficientemente a súa esixencia. Isto que comento para o ámbito da Universidade é extensíbel para o da saúde. Nalgunha outra análise teño explicado que a pesares de nacer a Seguridade Social na Alemaña de 1883 os británicos executárona sesenta anos despois, coincidindo co peor momento da súa economía. A primeira e a segunda gran guerra deixara aos anglosaxóns moi debilitados. Infraestruturas danadas, débeda publica desproporcionada, demografía minguada e unha constatada debilidade imperial. O custo da guerra tivo un impacto substancial na economía británica e, con todo, foi na altura cando se fixo un esforzo común para obter unha Seguridade Social que mirase de fronte ao soldado mutilado, sen pedirlle un número de anos traballados, ou que ás mulleres que recompuxeron o país non lles preguntase cantos anos tiñan cotizados. Traballar na minguante Pero, de novo, vemos que por motivos de eficiencia se reducen escolas unitarias; vanse pechando consultorios de atención primaria ou concentrando a atención en certos días á semana; desmantélanse bancos e caixeiros en concellos pequenos; elimínanse liñas de autobús, ou non se rozan cunetas de estradas estreitas que os políticos visitan exclusivamente en ano electoral. Os investimentos estratéxicos dun país abranguen un abano diverso de obxectivos e, aínda que a rendibilidade é un factor importante, non é o único criterio relevante. Estes investimentos están deseñados para mellorar a calidade de vida dos cidadáns, impulsar un crecemento económico sostíbel, promover a equidade e a inclusión social, protexer o medio ambiente e fortalecer a posición do territorio na economía global. Para acadar estes propósitos requírese dunha planificación coidadosa, dunha asignación eficiente dos recursos e unha avaliación continuada do seu impacto a longo prazo. Unha parte importante destes investimentos estratéxicos teñen como obxectivo ámbitos como a sanidade, a educación, a vivenda ou o transporte, que non é outra cousa que fomentar indirectamente a eficiencia económica do país para estimular o investimento privado na xeografía, creando empregos que permitan incidir novamente nun desenvolvemento integral e sostíbel que, a través da idea de benestar xeral, transforme a Galiza nun lugar atractivo para inverter e vivir. O desafío de ir contra a corrente De onde veño e a onde vou? Meu avó dicía que o día que o mundo estivese cruzado de estradas, ese día acabaría. E é que estamos nun momento onde o útil devén en correcto. Onde o monte non ten valor en si mesmo, senón que é unha oportunidade de rendemento económico directo —como se ten suxerido por parte do goberno galego en alusión ás terras da Ulla—, e xa non é suficiente o seu valor intrínseco para non tocalo. O día que a educación, a sanidade, a protección do medio ambiente, os transportes, os coidados... entraron nesta roda de demostrar que eran servizos fecundos, alén de polos motivos obvios, ese día perdemos todos.