As vivendas de proteccion oficial rematadas no ano 2023 foron só 14

A vivenda como dereito está baixo corentena na Galiza. O acceso a unha vivenda —sexa de aluguer ou compra— é cada vez máis complicado para miles de galegas e galegos e a ausencia de políticas públicas efectivas durante anos non fixo máis que agravar o problema. Unha ausencia esta que exemplifican os datos e cifras comprendidas no informe A Economía Galega, 2023, elaborado polo Instituto de Estudos e Desenvolvemento da Galiza (Idega) da Universidade de Santiago de Compostela (USC), co apoio da Deputación da Coruña e Caixa Rural Galega. En 2023 iniciouse a construción na Galiza de 129 Vivendas de Protección Oficial (VPO) e finalizáronse un total de 14 destes inmóbeis. Unhas cifras modestas. As VPO novas postas en marcha durante o ano pasado representan só 3,7% do total de comezos de obra na Galiza e as finalizadas significan apenas 0,6% das 2.358 residencias rematadas nese ano. Son uns resultados moi inferiores aos que se rexistran na media estatal. No conxunto do Estado español, segundo este informe, empezáronse perto de 12.000 VPO e rematáronse 8.600. Estas cifras representan ao redor de 10% do total respectivo de vivendas iniciadas e finalizadas. Unha diferenza considerábel coa Galiza. Ademais, as 1.766 rehabilitacións protexidas —denomínanse así as desenvolvidas neste tipo de vivendas— aprobadas na Galiza en 2023 supoñen apenas 2,6% do total estatal. A compravenda de vivendas volve a terreo negativo en maio ao caer 22% Manuel Vilas, profesor da área de Fundamentos de Análises Económico da USC e responsábel do apartado de Vivenda de A Economía Galega apunta no informe como, no relativo á vivenda protexida, as cifras mostran unha "tendencia decrecente de todo tipo de actuacións en 2023". Así, as 14 VPO finalizadas en 2023 representan 86% menos que en 2022, cando se remataran 103 destes inmóbeis; e as vivendas de protección iniciadas o ano pasado (129) supoñen 51% menos que as que se comezaron hai dous anos (263). Vivenda pública para alugar: 404 Not Found De novo, a Galiza rexistra peores datos que o conxunto do Estado español, onde a baixada de pisos de protección concluídos entre 2023 e 2022 foi de 8% —na Galiza foron 78 puntos máis— e a caída entre eses dous anos nas VPO iniciadas foi de 10% (o que implica 41 puntos menos que na Galiza). "Así, nun contexto no que a precariedade social está aumentando e crece o número de persoas con dificultades de acceso á vivenda, a política de protección non parece ter a suficiente enerxía para dar resposta a tales necesidades nin en España nin, en especial, na Galiza", recolle Vilas Fernández. Escaso parque público O parque público da Xunta da Galiza estaba integrado a finais de 2023 por case 3.800 vivendas propiedade do Instituto Galego da Vivenda e Solo (IGVS) e da empresa pública Xestur. Supuñan só 0,32% das vivendas principais, tres veces menos que a media estatal (0,96%) e 30 veces menos que a da Unión Europea (9,3%), tal e como se apuntou na "I Xornada sobre a crise da vivenda. Diagnose da situación", que decorreu en decembro pasado. "Historicamente, a política de vivenda sempre tivo unha incidencia relativamente baixa na comunidade galega e nos últimos anos a súa relevancia é aínda menor", afírmase no informe A Economía Galega. O prezo da vivenda medrou 33,1% en Compostela Vilas Fernández sinala en conversa con Nós Diario que "historicamente" a vivenda protexida tivo menos impulso na Galiza que no Estado español. "Sempre tivo menor peso e agora é case inexistente", afirma. O estudo indica que os rexistros das notarías galegas mostran que en 2023 compráronse na Galiza 24.000 residencias, das cales algo máis de 22.000 (92%) eran vivendas de segunda man. Estas cifran implican unha caída de 7,4% respecto ao período anterior. Un dato de interese é que o ano pasado compráronse 12.309 vivendas nas áreas urbanas das sete cidades galegas, o que implica unha baixada de 10,5% respecto ao exercicio anterior, 2022. As compravendas urbanas representan 48% da Galiza, unha porcentaxe que mostra unha perda de importancia destas áreas a respecto do ano anterior, cando sumaban 53% do total. A construción galega descendeu 38% o valor económico das obras no primeiro cuadrimestre de 2024 Acceso As expertas coinciden en que as familias non deberían destinar máis de 30% dos seus ingresos á vivenda. Segundo o Instituto Nacional de Estatística (INE), na poboación en risco de pobreza e exclusión, 635.000 na Galiza, 36,2% xa ten que dedicar máis de 40% dos seus ingresos á vivenda. Os datos publicados pola EAPN-Rede galega contra a pobreza advirten desde hai tempo de que estamos ante unha "emerxencia residencial". A Galiza principia este verán con perto de 24.000 pisos turísticos (VUT) rexistrados, 5.000 máis que en 2023, mentres non chegan a 3.800 as vivendas que integran o parque público da Xunta da Galiza. Mentres, o mercado residencial na Galiza ten no circuíto de comercialización 2.250 vivendas en aluguer, segundo datos da Federación Galega de Empresas Inmobiliarias (Fegein). A cifra supón que en apenas un ano 'caeron' deste mercado ao redor de 1.000 vivendas destinadas a arrendamento. Ao tempo, o peso da edificación residencial galega foi diminuíndo e se en 2012 as vivendas comezadas na Galiza representaban 4,8% do total estatal, en 2023 eran 3,8%, o que implica 1 punto menos. O aluguer aumentou de media na Galiza en 7,7% en apenas un ano Oestudo A Economía Galega 2023 analiza tamén a situación do aluguer. Cita datos do Observatorio da Vivenda da Galiza e das licenzas depositadas no Instituto Galego de Vivenda e Solo para indicar que en 2023 depositáronse 35.750 fianzas en toda a Galiza, unha cifra case idéntica á do ano anterior. "A Coruña, con case 6.000 fianzas, e Vigo, con 5.400, seguidos de lonxe por Santiago, son os concellos con maior volume de vivendas en aluguer", apunta. O valor medio destas fianzas pasa de 512 euros, equivalente ao importe dunha mensualidade. A Coruña, cunha fianza media de 620 euros, representa o aluguer máis caro, seguida de Vigo (612 euros), Pontevedra (582 euros) e Compostela (565 euros). Cunha renda mensual por debaixo da media sitúanse Ourense (479 euros), Lugo (470 euros) e Ferrol (439 euros). O arrendamento encareceuse unha media do 7,7% no conxunto da Galiza. Ferrol, a cidade co arrendamento máis barato, é a que experimentou a maior suba, con 9,6%, seguida de Compostela (9,2%) e Vigo (8,9%); sendo a cidade co aluguer máis caro, A Coruña, a que experimenta a menor alza, con 7,6%. Aluguer fronte a compra "Unha vivenda en aluguer está máis cara que unha para comprar", advirte Manuel Vilas, e explícase: págase máis de arrendamento que de hipoteca. Que, malia isto, aumente a demanda da primeira débese, sinala este profesor da USC a Nós Diario, a que "a xente non se ve con capacidade de facer fronte a débedas ou empréstitos a longo prazo".