Días

Imos por este agosto noviño e fresco. Deixamos nos calendarios, e nas "cabesiñas", o mes patrio de xullo. Toca pois, nestes días xa coas uvas a sabor de mosto, poñer cousas nosas a clareo. Cousas a distingo e a gusto, sobre todo de memoria e honra nacional galega, pois é ben certo que moito ha estar á vista, moito tamén para recordar e celebrar e moi no entusiasmo farémolo a cri du coeur, como din os patriotas franceses, xa que ben é certo –a que si?– que a memoria, a honra e a historia, as tradicións, son moi cool. Como me dicía o vello canteiro, socialista íntegro, polo ano sesenta e oito, o señor Cabanas do Castiñeiriño, indo no seu paseo cotiá pola Alameda de Compostela, mesmamente á altura do Palco da Música: "Coñecerte é atoparte, o resto é un tropezo" e niso, sobre todo no atopar desde o coñecer, vai o que aquí nos trae e que titulamos "Días", pois facendo camiño por estes tempos dos que falamos, tamén vai ben o aquel que Avelino Pousa, collido no seu caxato na manifa de Queremos Galego, me dicía a forma de referente (igual que tamén así o dixo Henry James): "Mira ti, a mellor maneira de coñecer a alguén éche cabrealo". Abofé que non acaeu mal o dito. Ben certo apuntábame o señor Ruzo, home de ben e "retorcido" para quen van de salvadores, por el non comungar (é ateo) con rodas de muíño: "Nós non podemos ser unha cantiga permanente de derrota, executada a coro desafinado polas noites de case que todos os días. Esa forma de resistencia, cantar mal a laios e a golpes de peito, vale ben pouco". Concordo con el. Basta de abrazarnos á desolación e recuperemos a verdadeira existencia. Poñamos en práctica a nosa liberdade. O poeta palestino Mahmud Darwish, ao fío disto, apunta: "Liberémonos dos inimigos que queren que nos vexamos a nós mesmos como vítimas ou como agoniados resistentes de por vida". Pois por iso faise de ben que acabemos cos tempos que nos poñen na marcha atrás e de xeito progresivo e satisfactorio queirámonos. Falémonos sobre a nosa existencia e sobre o noso amor á vida, á liberdade e á beleza. Preguntémonos así pola Patria, polo Pobo, pola historia e memoria, pola identidade. Nada nos vén de agasallo, nin do baleiro. Galiza non se nos pode caer das mans. A nosa forza militante non é, nin poderá ser, como unha pedra de azucre, ou a veces de sal, que botemos na auga e bebamos dela agardando a ver que pasa. De Pardiñas á Galiza Mártir Postos pois a salientar días, comezamos polos catro, cinco e seis, co Festival de Pardiñas, un canto en cultura colectiva, no puro esencial do noso rural. Aldea en vida. Universalidade de moito peso. Como diría miña bisavoa Carme: "Unha agra aberta chea de liberdade". Afonso Branco e Xermolos en alento de novas palabras nacidas no Idioma e na Cultura. Letra e música. Chega o doce, corenta e oito anos da morte, do asasinato, en Ferrol, de Moncho Reboiras, fustrigado por un cerco policial de case douscentos axentes. Imos logo no catorce, en Saa, Meixide de Palas, alí na curva, onde medra un castiro fachendoso, no respecto á pedra de recordo, ben xestionada no seu momento por Mingos da Pita, gaiteiro de Froito Novo de Melide. Alí atopouse o corpo de Camilo Díaz Valiño, pai de Isaac Díaz Pardo e con el tamén o de Sixto Aguirre, de quen me di X.R. Fandiño, era estudante de Rianxo amigo no seu momento de Manuel Antonio e Dieste. Alexandre Bóveda, asasinado na Caeira de Poio, é unha das figuras referentes de nós e para nós Día da Galiza Mártir Desta maneira chegamos ao dezasete, ao martirio de Alexandre Bóveda, asasinado na Caeira de Poio. Unha das figuras referentes de nós e para nós, feito, como dixo Daniel en Alba de Gloria, xa de por sempre tradición. Poio e Pontevedra, Galiza toda, honra nese día e milita na nosa memoria nacional, viva e reivindicativa. Non pode haber paz sen xustiza. E xustiza non a hai por agora. E chegamos ao dezanove de agosto, día en que no 36, na curva de Cacheiras, dando con Montouto, apareceu asasinado Anxel Casal, alcalde de Compostela, xunto con Pepiño Areosa, el, que como dixo Daniel, fixo por Galiza máis que todos nós xuntos (e nós completamos, que si, pero nese labor, hai que contar con María Miramontes, a súa dona). Seica que con eles dous, "paseados os tres", había outro máis, pero non sabemos seu nome. Ben que marcaron este lugar tanto Avelino Pousa, como o daquela boticario de Cacheiras. Velaí un algo do que dicir neste agosto. Non estamos en momentos de perder o paso e, polo mesmo, como se na escola nos preguntasen o método a usar para poñernos ao día, nós diremos claramente que "o do machaqueo". Ese será, "o machaqueo", o método moderno, máis alá da súa época. Nin un paso atrás.