Din que a Galiza é o país dos mil ríos e se trasladamos esa afirmación ao mundo do viño pódese dicir que tamén é o país das mil adegas. Porén, unha gran parte delas, de gran calidade, non chegan ao público por ter unha pequena produción ou por quedar na comercialización especializada, perdendo, por ambas as dúas partes, a posibilidade de atoparse. Coa intención de pór remedio a esta situación e facilitar o acceso ás novas experiencias enolóxicas do país, o adegueiro Antonio Portela e a sumiller Marina Cruces idearon hai catorce anos un evento que deron en chamar "A emoción dos viños", toda unha experiencia sensorial que procura ir máis alá do concepto da feira tradicional.
Tras varios anos realizándose no mosteiro de Oia (Baixo Miño), esta edición decorrerá os días 6 e 7 de xullo no Pazo de Fonseca, en Santiago, coa participación de máis de 30 adegas galegas e doutras 30 de lugares como Portugal, Euskal Herria, Països Catalans, Andalucía ou Castela e León. “A iniciativa naceu buscando un espazo diferente aos recintos feirais tradicionais, con moito ruído e nos que, en moitas ocasións, non coñeces viticultores e falas con comerciais”, explica Antonio Portela a Nós Diario.
O seu “segredo” reside en non contar coas grandes adegas “máis industriais” e en “dar un salto de autenticidade” procurando “a esencia dos territorios da Galiza”. Ademais, entende a actividade como “unha reunión, nunha contorna agradábel, con música”. Anos de experiencia no mundo do viño servíronlle para decatarse de que onde atopan emoción é nos proxectos novos, con iniciativas tan dispares como as que atopou en Manzaneda (Terra de Trives) ou na Ribeira Sacra. “Xente que recuperou viñedos familiares ou plantou novos nun rural bastante necesitado deste tipo de propostas”, confirma.
Edición 2024
Para esta edición reduciron o número de adegas existentes "polo tamaño do propio claustro do Pazo de Fonseca", recoñece Portela. Serán sesenta e, delas, unhas vinte e cinco son proxectos novos. Entre as galegas salienta a de Antonio Díaz Amil, do Ribeiro, "a persoa que máis entende dos viños do Ribeiro"; Raquel Vizcaya, do Bolo (Valdeorras), "unha adegueira membro da Asociación Galega de Viticultura (AGV) que ten moito mérito e defende a naturalidade dos viños"; Bernardo Estévez, "o eremita do viño e da terra, da viticultura natural, biodinámica e orgánica; e Carlos Carballo, "un viticultor de Ribeiras do Sil que fai pouco viño máis tamén ten moito mérito", segundo Portela.
No cartel anunciador aparecen, nalgúns casos, as localidades onde están situadas as adegas e non as denominacións de Orixe (DO). "Algúns dos proxectos novos non están dentro das indicacións xeográficas protexidas e non empregan ese nome, como acontece con algúns que non empregan o nome de Ribeira Sacra, que só poden utilizar as adegas que están adscritas", apunta.
Repite este ano no encontro a tenda especializada en viños galegos Vide, Vide!, situada en Santiago. Martiño Santos e Xosé Gontá son os seus responsábeis e o primeiro descobre a Nós Diario que a experiencia que representa anualmente "A emoción dos viños" está "moi vinculada ao noso propio proxecto, por ser un evento de viños pioneiro nese formato, sen ser exclusivamente profesional". Salienta a posibilidade, durante os dous días que dura a iniciativa, de "poder coñecer produtoras e produtores afastándose dos acontecementos masificados ou máis convencionais e difíciles de atopar na comercialización común". Santos lembra que desde que comezaron co seu propio proxecto consideraron que "esta iniciativa era un referente". Se comezaron por asistir como visitantes, desde que crearon a súa marca, Rara Besta, fano con posto propio.
Outra das iniciativas vitivinícolas que estarán este ano mostrando os seus viños é Raquel Biscaia, de Chandoiro, O Bolo (Valdeorras). A súa é unha adega de autora, froito da súa inquedanza por manter unha tradición familiar. "Fago viños naturais, sen ningún tipo de intervención e como se facían antes, cando o único compoñente que se vixiaba era o alcohol", confesa en declaracións a Nós Diario. Nos seus caldos non utiliza sulfitos nin correctores de alcalinidade "que tapan o valor real do viño e a súa esencia".
Precisamente, pon en valor que iniciativas como o encontro ao que asistirá esta fin de semana en Santiago: "Estaremos as que producimos viños con alma". Vizcaya é unha firme defensora de manter "os aromas e non destruílos". Leva uns anos traballando no seu proxecto vitivinícola e durante todo este tempo tivo que escoitar que lle sería imposíbel saír adiante desa maneira. "Irei ao encontro con viños que teñen tempo para demostrar que resisten sen ningún problema", explica, "parto do saber da tradición que se identifica coa sabedoría antiga", engade.
Biodinámica nos viños
Desde o Ribeiro, concretamente chegada do concello de Cenlle, participará tamén a iniciativa Soños do Desterro. O proxecto parte de Ana Lobato e Pablo Dapena iniciouse hai oito anos. "Comezou moi de vagar, viviamos en Asturias, Ana é asturiana, e decidimos vir e crear algo propio partindo dun traballo de campo de corte rexenerativo e biodinámico", relata Dapena a Nós Diario. Mantiveron a residencia en Asturias mentres probaban, desprazándose durante os cinco primeiros anos até que deron o paso de formalizar a adega. "É pequena, tradicional, e está situada no baixo da nosa propia vivenda, como son aquí no Ribeiro", admite este viticultor. En 2022 fixeron a primeira anada con marca rexistrada, empregando madeira de castiñeiro en tinto, unha das que máis abonda na comarca.
No caso dos brancos, prepáranos como os tintos, sen fermentar a partir de mostos. "Non seguimos a liña máis comercial, decidimos facelos con máis empaque", admite, "pretendemos ser labregos con conciencia e queremos facer unha actividade respectuosa coa contorna, algo difícil nunha zona onde predomina o monocultivo", agrega. A recuperación de terras tamén é outro dos seus obxectivos, traballando en parte con terras emprestadas nas que teñen castes autóctonas. Porén, teñen claro que iso non é unha prioridade. "De pouco vale traballar con castes propias se se maltrata a terra", conclúe.
