A serra da Barbanza

No verán, mar ou monte? Na costa da Galiza case dá igual. Atópanse tan perto as alturas das praias que podemos partillar días, cando non horas, e camiñadas; e gozar dunhas e doutras sen necesidade de grandes desprazamentos. E un dos lugares nos que esta proximidade é máis evidente, con acceso doado e grande atractivo, é a serra da Barbanza, que se estende ao longo da península á que lle da nome, entre as rías de Arousa e Muros e Noia. É un lugar de enorme valor histórico e paisaxístico no que podemos gozar de incríbeis panorámicas sobre as dúas rías, un gran número de monumentos megalíticos e numerosos detalles etnográficos. A liña de montes que se ven desde os arredores acolle unha ampla chaira, explotada como zona de cría de gando en liberdade, maiormente cabalos e vacas; na que a chuvia deposita grandes cantidades de auga que se encora en lagoas e turbeiras das que escoan, cara a unha e outra banda, numerosos ríos e regatos que ao desprenderse polos fortes desniveis rochosos forman, case todos, abundantes pozas e fermosas fervenzas. Para acceder aos cumios hai varios camiños vellos e pistas de terra pero tamén podemos facelo en coche, por estradas asfaltadas, desde o cruceiro de Moldes na Pobra do Caramiñal, pola parte oeste, a onde podemos chegar desde Palmeira, Ribeira ou Porto do Son, desde onde se sobe á Curotiña -punto paisaxístico de interese do Estado-, ao miradoiro dos Forcados e ao curro da Curota, onde remata o asfalto; ou, polo leste, desde Boiro, por Runs a Balteiro e a Graña, ou desde a estrada de Boiro a Noia, por Gures, á Graña, ou por Moimenta, seguindo a indicación da E.V.A. 10, que nos achega até o Iroite, por esta banda a estrada asfaltada remata ao pé da Graña unha localidade que se asenta na chaira da altura. A travesía da serra, do Iroite á Curotiña, é duns 15 km, máis desvíos, dos que sete son asfaltados, catro por pistas dos parques eólicos, de terra pero aptas para todo tipo de vehículos, e os outros catro, os que hai entre a Graña e o parque eólico, tamén por pista de terra pero con algúns puntos estragados só aconsellábeis para vehículos todoterreo ou bicicletas de montaña. Con todo, é un traxecto sen grandes desniveis, que pasa perto de todos os cumes destacados e desde o que, a cada pouco, iremos descubrindo elementos e paisaxes que nos farán máis levadeiro e agradábel o camiño. Se facemos o percorrido a pé podemos saírnos das pistas para seguir en parte a ruta das mámoas e completala con curtos desvíos, e se o facemos en coche tamén pasamos ao pé de varios monumentos que teremos máis doado atopar e recoñecer levando un plano do lugar onde estean sinalizados.