A música profesional, cada vez máis unha cousa de ricos

Durante as dúas últimas décadas resulta habitual escoitar o mantra de que a industria musical está en crise. Con todo, os números deixan claro xa dende hai anos que esta non é unha realidade. Dende o asentamento do streaming, os ingresos das grandes compañías discográficas non deixan de aumentar. Pero isto esconde outra realidade, a dos propios artistas, cuxa propia crise se prolonga e agrava ano a ano. Unha situación que provoca que cada vez resulte máis complicado propor a carreira musical como unha opción viable para gañarse a vida, limitándoa a aquelas persoas que poden permitirse o investimento ou conformes con que se trate simplemente dun hobby para os momentos libres doutra actividade laboral. Perdas O xornal británico The Guardian revelou recentemente unha análise que pon de relevo unha realidade agridoce no mundo da música en vivo. Ao analizar as finanzas de 12 xiras de bandas que actuaron en salas con capacidade de 150 a 2.500 persoas, o medio descubriu que case todas remataron en perdas. Mesmo un cuarteto indie, con dous discos no top 10, sufriu perdas de miles de libras nunha xira de seis datas polo Reino Unido. Unha das causas desta situación é o aumento dos custos asociados ás xiras, mentres que as tarifas e as audiencias non aumentan ao mesmo ritmo. As cuestións de xénero e etnicidade complican as desigualdades de acceso ao sector cultural Esta descuberta choca coa imaxe glamurosa que ás veces se ten da industria musical. Cando se ven bandas ante miles de fans nun festival ou firmando contratos con discográficas é fácil asumir que están a gañar cartos suficientes para vivir comodamente da súa actividade. Pero a realidade é moi diferente. A situación non é exclusiva do Reino Unido. Os artistas galegos, na súa gran maioría independentes, enfrontan desafíos semellantes, pero agravados por non contar cunha estrutura sólida de publicación, promoción e representación en directo da súa música como a británica, probablemente a industria musical máis grande e asentada do contorno europeo. Mentres o Reino Unido debate a súa crise do custo das xiras, aquí resulta habitual que os músicos loiten por atopar recursos abondo para manter as súas carreiras. Mesmo artistas con proxección internacional como Bala, cuxa música chegou a promocionarse nas xigantescas pantallas de Times Square en Nova York, non ocultan que compatibilizan a carreira discográfica con outras actividades profesionais como impartir clases dos seus instrumentos ou traballos de produción doutros espectáculos, un caso como o de moitos outros. Hai outra perspectiva adicional que este estudo de The Guardian non aborda directamente, pero que é crucial considerar: a cada vez maior dificultade de acceso á música como unha carreira viable para persoas de clases sociais menos favorecidas. Neste sentido, un estudo da British Sociological Association sinala que, se ben existe a crenza arraigada de que o traballo cultural é meritocrático, é dicir, comprende un conxunto de ocupacións que se recrutan en base ao talento, independentemente da orixe social, a análise dos perfiles laborais do sector cultural mostran que aqueles con orixe social máis privilexiada supoñen a maioría. Barreiras de acceso A análise deste estudo tamén comprobou que a mobilidade social en ocupacións culturais empeorou nos últimos anos, nos que cada vez resulta máis complicado que a xente de clase baixa poida rachar coa súa situación social a través do ámbito cultural, unha situación que se daba con máis frecuencia décadas atrás, a pesar de considerar que nunca houbo unha 'idade de ouro' de acceso sen clase ao emprego creativo. O estudo tamén mostrou como as cuestións de xénero e etnicidade complican as desigualdades de acceso ao sector cultural. Os baixos salarios e traballo precario, incluso cando se mesturan con autonomía, satisfacción laboral e o potencial para unha recompensa financeira futura, son barreiras obvias ao acceso para aqueles sen apoio económico. Os tipos particulares de capital cultural necesarios para chegar ás industrias creativas son obstáculos adicionais para aqueles que non proceden de orixes profesionais e xerenciais. Mentres tanto, a educación superior, asociada ás desigualdades de clase, tamén modelan a demografía da forza laboral cultural. Un cúmulo de circunstancias que provocan que música profesional sexa cada vez máis unha actividade viable só para os ricos.