Unha investigación do CSIC cifra entre 20 e 30% a perda da poboación de mexilla
A escaseza de mexilla preocupa no sector bateeiro galego —3.300 bateas de cultivo, 11.000 empregos directos e 7.000 indirectos, segundo datos do Consello Regulador do Mexillón— e está na orixe das desavinzas e desacordos que hai entre este sector e o percebeiro que alcanzaron o seu punto máis crítico nos anos 2022 e 2023. Coñecer canto caeu a poboación deste recurso ou cales poden ser os motivos dese descenso foron algúns dos compromisos adquiridos pola Xunta da Galiza no seu día co sector. Cuestións estas que tamén centran a investigación que realizou o CSIC, en colaboración con Opmega, e que vén de publicarse na revista Frontiers in Marine Science —a terceira revista científica máis citada a nivel mundial sobre os sistemas mariños—.
O estudo, liderado desde o grupo de Procesos Oceánicos en Cambio Global do Instituto de Investigacións Mariñas (IIM) e no que participou persoal do Centro Oceanográfico de Vigo, constata que —tal e como denuncian os produtores e produtoras de mexillón desde hai tempo— hai un descenso na dispoñibilidade da semente de mexillón na Galiza.
Ademais, relaciona o descenso co afloramento costeiro, un fenómeno que propicia a acción do vento norte sobre as rías galegas e que fai que estas sexan tan ricas en nutrientes. O equipo de investigación, coordinado polo investigador Xosé Antonio Padín, recompilou por primeira vez informes de extracción de mexilla en bancos naturais entre 2006 e 2022.
Cantidade anual
“A cantidade media anual recollida polo sector no litoral galego é de ao redor de 8.300 toneladas. En concreto, a análise dos informes mostrou un descenso da dispoñibilidade de mexilla especialmente intenso desde 2012, que levou a unha mínima provisión de 6.300 toneladas [30% menos] na campaña de recolección 2020-2021", indica Xosé Antonio Padín. En 2022, recolléronse pouco máis de 7.000 toneladas, o que representa un 20% menos que en 2006.
Este resultado coincide "co descenso xeral doutras especies do intermareal rochoso observado a escala global nas últimas décadas, tal como sucede co mexillón no norte de Europa”, salienta o investigador. A investigación relaciona esta variabilidade interanual da provisión de semente de mexillón con cambios no vento do norte durante a fase larvaria da mexilla (entre os meses de xullo e novembro, antes da súa recolección).
Neste sentido, Padín pon de manifesto que “o compoñente norte-sur do vento explica o patrón de asentamento e dispersión das sementes de mexillón no litoral de Galiza descrito polos informes dos bateeiros”. O estudo, que o CSIC deu esta segunda feira a coñecer, tamén prestou atención ao cambio na estratexia de cultivo no sector mexilloeiro co que se pretende favorecer a comercialización de mexillóns de menor tamaño.
Cambios no mercado
“Este cambio na produción aumentou en 75% o número de individuos comercializados [de menor tamaño] e reduciu o período de crecemento. Por iso, podería estar a afectar o potencial reprodutivo dos mexillóns, tanto en termos de oportunidades de desova como de número de gametos producidos”, di a investigadora Laura García Peteiro, que tamén participa neste traballo.
Así, prosegue, "a análise do impacto do cambio de tallas suxire que o potencial reprodutivo manteríase estábel na desova de outono polo aumento de reprodutores que compensaría o menor tamaño dos mesmos, mentres que o potencial reprodutivo ao longo do ano e as desovas de primavera e outono mostraría unha diminución significativa ao perderse oportunidades de desova na fracción cada vez máis importante de mexillón pequeno”, conclúe García Peteiro.